Nếu bạn bỏ lỡ những bài viết hay nhất gần đây:
Tháng 12/2014, một chuyến bay của Korean Air đang trên hành trình từ New York về Seoul bất ngờ quay đầu trở lại cổng.
Không phải vì trục trặc kỹ thuật. Không phải vì thời tiết. Mà vì… một túi hạt mắc ca.
Trong khoang hạng nhất, Heather Cho – con gái Chủ tịch Korean Air – nổi giận vì hạt không được “bày ra đĩa” đúng chuẩn. Cô la hét, mạt sát tiếp viên, buộc trưởng khoang phải quỳ xuống xin lỗi trước mặt hành khách, rồi ra lệnh cho phi công quay đầu máy bay và bỏ lại tiếp viên tại New York.
Một túi hạt đủ sức làm chậm chuyến bay quốc tế.
Một mệnh lệnh cá nhân đủ sức đứng trên quy trình hàng không.
Người Hàn Quốc có một từ để gọi hiện tượng này: Gapjil – sự lạm quyền của kẻ ở “cửa trên”, được xã hội ngầm chấp nhận như một điều quen thuộc.
Và scandal hạt mắc ca không phải là trường hợp duy nhất.
Năm 2018, em gái Heather Cho ném thẳng đồ uống vào mặt một giám đốc quảng cáo trong cuộc họp.
Năm 2017, Kim Dong-seon – người thừa kế Hanwha – dùng chai whisky đánh vào đầu nhân viên quán bar.
Các vụ lái xe khi say rượu, hành hung nhân viên, bê bối tài chính, vay vốn ưu ái… cứ thế kéo dài, năm này qua năm khác.
Điểm chung? Những cái tên này đều thuộc về các gia tộc Chaebol.
Samsung, Hyundai, LG, SK, Lotte – 5 tập đoàn này chiếm hơn 40% GDP Hàn Quốc.
Không chỉ là doanh nghiệp, họ là trụ cột kinh tế, nhà tuyển dụng mơ ước, đối tác không thể thiếu của chính phủ…
… Và trong nhiều trường hợp, là những thực thể đứng ngoài – hoặc đứng trên – luật pháp.
6 tháng trước, Viet Hustler đã viết về nền kinh tế Hàn Quốc: từ đống tro tàn hậu chiến, “kỳ tích sông Hàn”, cho tới những vết nứt ngày càng rõ trong mô hình tăng trưởng dựa vào xuất khẩu, công nghiệp nặng và các tập đoàn khổng lồ.
Khi đó, Chaebol xuất hiện như xương sống của nền kinh tế – cần thiết, hiệu quả, nhưng đầy rủi ro.
Hôm nay, chúng ta sẽ đi sâu hơn một tầng.
Bởi vấn đề của Chaebol không chỉ nằm ở kinh tế, mà nằm ở cấu trúc quyền lực.
Khi một nhóm gia đình kiểm soát phần lớn việc làm tốt nhất, dòng vốn rẻ nhất, hệ thống pháp lý mềm mỏng nhất và cả tương lai nghề nghiệp của giới trẻ – thì Gapjil không còn là câu chuyện đạo đức cá nhân. Nó là sản phẩm tất yếu của một hệ thống.
Một hệ thống nơi lạm quyền được dung thứ.
Nơi thị trường bị bóp méo.
Và nơi xã hội dần trở nên lệ thuộc vào những “ông vua không ngai”.
Trong bài viết tuần này, Viet Hustler sẽ phân tích Chaebol như một cơ chế quyền lực – từ Gapjil, Korea Discount cho tới lý do vì sao hệ thống này đã trở thành gánh nặng lớn nhất của nền kinh tế Hàn Quốc hiện đại.
Nguồn gốc của Chaebol - khi nhà nước chủ động “chọn người thắng cuộc”
Khủng hoảng 1997: khi mô hình Chaebol chạm trần chịu đựng
Tư bản thân hữu – khi quyền lực Chaebol đứng trên luật chơi
Quyền lực kinh tế áp đảo – khi Chaebol trở thành “nền kinh tế trong nền kinh tế”
Chaebol vs SME – cuộc chơi không cân sức và thất bại của thị trường lao động
Vì sao nền kinh tế Hàn Quốc gần như không thể rời bỏ Chaebol?
Bình luận (1)
Bài viết rất hay về cấu trúc phát triển kinh tế vĩ mô. Cám ơn tác giả.
Đăng nhập để bình luận