Tuần vừa qua, thị trường khá lạc quan trước thông báo của Kho bạc Mỹ về kế hoạch phát hành nợ công trong quý IV/2023 thấp hơn dự báo. Đây là một tín hiệu đáng mừng chỉ ra rằng chính phủ Mỹ đang trên đà tiết chế tốc độ tăng trưởng nợ công cộng dồn, dù cho hiện tại vẫn chưa có hướng đi cụ thể trong việc giải quyết nợ công của Mỹ.
Quyết định này của Kho bạc phải đến từ những tham vấn kịp thời của TBAC (Treasury Borrowing Advisory Committee) - Ủy ban cố vấn vay nợ của Kho Bạc Mỹ. TBAC bao gồm những đại diện cấp cao từ các tổ chức tài chính của cả Bên Bán và Bên Mua trên thị trường (bao gồm ngân hàng, dealers, brokers và các quỹ tài chính…).
Những thông tin được TBAC thảo luận với Kho Bạc Mỹ mang nhiều giá trị phản ánh tổng quan xu hướng trên thị trường tài chính. Do vậy, bài viết kinh tế vĩ mô tuần này của Viet Hustler sẽ tóm tắt những chi tiết quan trọng trong bài trình bày của TBAC với Kho Bạc Mỹ.
TBAC nhấn mạnh vấn đề kỹ thuật của nợ công và phản ứng trên thị trường trái phiếu, bao gồm:
Lợi tức T-bonds đã tăng với tốc độ chóng mặt kể từ đầu quý III, đặc biệt tăng cao đối với trái phiếu có kỳ hạn đáo hạn dài.
Từ đầu quý III cho đến ngày 10/20, lợi tức của T-bonds 30Y đã tăng thêm +124bps, trong khi lợi tức T-bonds 2Y chỉ tăng +20bps.
Phân tích tương đương của Viet Hustler về ảnh hưởng của thay đổi trên Yield Curve đến viễn cảnh kinh tế: Diễn biến đường cong lợi tức và những cảnh báo kinh tế
Thị trường tăng dự đoán về lãi suất cơ bản của Fed vào cuối năm 2025 từ 3.35% lên >4.1% (tăng dự đoán lãi suất dài hạn lên +75bps).
Điều này cho thấy kỳ vọng của thị trường về việc Fed sẽ duy trì lãi suất cao trong thời gian dài hơn.
Có thể, lãi suất vay vốn cao sẽ là môi trường tài chính mới mà doanh nghiệp cần thích nghi, chấm dứt thời kỳ tiền rẻ trong suốt thập kỷ qua.
TBAC nhấn mạnh rằng term premia đóng vai trò chính trong việc điều chỉnh cân bằng lợi tức trái phiếu dài hạn và ngắn hạn trong thời gian vừa qua:
Term premia là phần lợi nhuận mà các nhà đầu tư yêu cầu tăng thêm để đầu tư vào trái phiếu dài hạn, nhằm bù đắp/bảo hiểm cho rủi ro lãi suất trong những giai đoạn lãi suất biến động cao như hiện nay.
Theo lý thuyết, term premia có thể được hiểu là chênh lệch lợi suất giữa trái phiếu dài hạn và lợi suất của việc refinancing trái phiếu ngắn hạn liên tục trong cùng một khoản thời gian.
(Ví dụ: lợi suất của việc nắm giữ trái phiếu 10Y đến khi đáo hạn và lợi suất của việc tái cấp vốn trái phiếu 1Y trong vòng 10 năm liên tiếp.)
Nhưng do biến động về lãi suất và lạm phát, term premia không thể được tính trực tiếp dễ dàng:
Mô hình tính term premia nổi tiếng nhất được đề xuất bởi Adrian, Crump, and Moench (ACM), ngoài ra còn có các mô hình của Kim and Wright (KM), Gürkaynak, Sack, and Wright (GSW), Hördahl and Tristani (HT)...
Theo nghiên cứu mới nhất được Fed NewYork công bố, cho đến tháng 9, term premia đã tiếp tục tăng cao lên trên 0% (ACM Model) và cao hơn nhiều so với mức trung bình 10 năm.
Ước tính của Bloomberg (& Financial Times) cũng chỉ ra rằng term premia tháng 9 lần đầu vượt ngưỡng 0% cho cả 2 mô hình ACM và KM kể từ năm 2017.
Theo TBAC: Term premia luôn duy trì ở mức âm trong giai đoạn trước là do chính sách QE và lãi suất thấp khiến lợi tức các tài sản ngắn hạn (các tài sản trên Money Market) gần mức 0%.
(Do vậy nhà đầu tư phần lớn mua vào trái phiếu dài hạn với mức lợi tức cao hơn, khiến lợi tức trái phiếu dài hạn giảm.)
Lý do term premia tăng cao hiện tại: rủi ro lãi suất + rủi ro nắm giữ trái phiếu dài hạn khi chính phủ đang lâm vào khủng hoảng nợ dẫn đến làn sóng bán tháo các trái phiếu dài hạn => đẩy lợi tức trái phiếu dài hạn tăng cao.
Ngân hàng giảm việc nắm giữ trái phiếu dài hạn:
Nhà đầu tư nước ngoài giảm thiểu việc nắm giữ T-bond:
Theo những cố vấn từ TBAC cho Bộ Tài Chính:
… khi term premia tăng cao, việc phát hành thêm nhiều nợ sẽ càng thúc đẩy việc định giá lại trái phiếu dài hạn trên thị trường diễn ra mạnh mẽ, đẩy term premia tăng cao hơn nữa.
Nhưng nếu tốc độ tăng nợ chậm lại, sẽ có tác động tích cực đến term premia, và làm giảm lợi tức trái phiếu, đặc biệt là trái phiếu dài hạn.
Các thông tin về thâm hụt chi tiêu công và kế hoạch nợ công của Kho Bạc Mỹ được phân tích bởi TBAC:
TBAC chỉ ra rằng dựa trên số liệu lịch sử, mức độ thâm hụt ngân sách càng lớn tương quan với tỷ lệ thất nghiệp càng cao.
Tuy nhiên, mức độ thâm hụt ngân sách trong 2 năm 2021-2023 lại nằm ngoài mối quan hệ tương quan này….
…. có thể điều này khiến Fed tự tin công bố kế hoạch phát hành nợ lớn hơn dự kiến hồi tháng 8/2023.
Nhưng thâm hụt ngân sách trầm trọng của chính phủ lại khiến thị trường chú ý và phản ứng mạnh mẽ với thông báo về kế hoạch phát hành nợ hồi tháng 8: nguyên nhân chính dẫn đến lợi tức T-bond 10Y tăng vọt.
Ngoài ra đánh chú ý là, dưới áp lực của nhu cầu trái phiếu kho bạc giảm, khoản chi trả coupon định kỳ của trái phiếu được đấu giá trong 2 quý tới dự kiến sẽ ngày càng tăng (và tăng cao hơn so với mức đỉnh trước đó).
Điều này sẽ càng làm tăng chi phí nợ của chính phủ và tình hình thâm hụt ngân sách, tạo áp lực cho việc gia tăng phát hành trái phiếu những năm tới.
Đây là một vòng luẩn quẩn giữa lợi tức trái phiếu tăng và khối lượng trái phiếu chính phủ Mỹ phải phát hành…
Những thay đổi trong kế hoạch phát hành nợ của chính phủ Mỹ trước khuyến cáo của TBAC:
Áp lực từ lợi tức trái phiếu dài hạn cao dẫn tới việc chính phủ sẽ có khuynh hướng phát hành nhiều hơn nợ ngắn hạn.
Dự đoán từ nay cho đến năm 2025, lượng T-bill (trái phiếu ngắn hạn) phát hành bởi kho bạc Mỹ sẽ luôn vượt quá 20% tổng khoản nợ chính phủ (trong khi mức TBAC khuyến nghị là từ 15-20%).
Tuy nhiên, dưới quan điểm kinh tế vĩ mô, Viet Hustler vẫn cho rằng, việc phụ thuộc vào nợ ngắn hạn trong 2 năm tới sẽ hạn chế chính phủ trong hoạt động đầu tư kinh tế và cơ sở hạ tầng dài hạn. Điều này sẽ ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế trong dài hạn.
Chính phủ Mỹ đã có động thái giảm thiểu việc vay nợ dự kiến trong quý IV/2023:
Kho bạc đã thông báo trong tuần qua rằng chính phủ dự kiến sẽ vay thêm +USD 776 tỷ trong quý IV/2023,
(thấp hơn -76 tỷ so với thông báo hồi tháng 7 và con số của quý III: ~+USD 1010 tỷ)
Tuy nhiên, việc phát hành thêm nợ là điều không thể tránh khỏi để chi trả cho các chi tiêu của chính phủ và các khoản nợ cũ:
Thứ 4 tuần qua, Bộ Tài Chính cũng thông báo sẽ bán đấu giá đợt trái phiếu trị giá 112 tỷ USD vào tuần tới, để hoàn trả 102.2 tỷ USD trái phiếu sẽ đáo hạn vào ngày 11/15…
…… tức sẽ có khoản hơn +9 tỷ USD nợ được huy động tuần tới thêm để chi trả cho các hóa đơn của chính phủ…
Như Viet Hustler đã từng phân tích, không gian để chính phủ Mỹ điều chỉnh lại cân bằng nợ sẽ rất hạn chế trong một môi trường lãi suất cao và lạm phát chưa được kiểm soát.
Debt-price spiral sẽ tạo ra xung đột mục tiêu trong chính sách của chính phủ Mỹ và Fed.
Bài viết liên quan: Căng thẳng địa chính trị - giọt nước tràn ly cho cuộc khủng hoảng nợ công tại Mỹ?
KẾT LUẬN
Phần lớn những phân tích mà TBAC đưa ra đều có tính kỹ thuật nhất định, do vậy Viet Hustler chỉ tóm tắt lại một số thông tin quan trọng cho bạn đọc phía trên.
Trước đó, những nguyên tắc cân bằng lợi nhuận - rủi ro trên thị trường tài chính đang bị rối loạn do tiến trình tăng lãi suất quá nhanh của Fed: lợi tức trái phiếu ngắn hạn lại cao hơn lợi tức trái phiếu dài hạn. Lợi tức từ đầu tư trái phiếu kho bạc (tài sản được coi là tương đối phi rủi ro) đã chạm ngưỡng lợi tức đầu tư vào cổ phiếu doanh nghiệp (tài sản mang tính rủi ro cao).
Hiện tại, Fed đã tạm dừng quá trình tăng lãi suất. Do vậy, đồng quan điểm với bài phân tích của Viet Hustler trước đó, TBAC cũng cho rằng việc lợi tức trái phiếu dài hạn gần đây đã tăng nhanh hơn so với các trái phiếu ngắn hạn là từ động thái điều chỉnh cân bằng lợi nhuận- rủi ro của nhà đầu tư trên thị trường, thông qua đợt bán tháo trái phiếu vừa rồi. Sắp tới, khi doanh nghiệp bắt đầu phải tái cấp vốn trở lại, có thể sẽ có một đợt điều chỉnh khác đẩy chi phí vay nợ của doanh nghiệp lên cao hơn nữa.
Quay trở lại vấn đề nợ công, những khuyến cáo của TBAC về vấn đề cân bằng nợ công đã tác động lên quyết định phát hành nợ mới của chính phủ trong 6 tháng tới. Ít nhất, chính phủ Mỹ đã tiết chế trong kế hoạch vay nợ vào quý IV/2023. Trong khi đó, kho bạc có khả năng sẽ tăng cường vay các khoản nợ ngắn hạn để tránh hứng chịu lãi suất cao cho các khoản vay dài hạn. Theo dự đoán của TBAC, cho đến năm 2025, giá trị T-bill phát hành của Mỹ sẽ luôn chiếm hơn 20% tổng dư nợ thị trường của chính phủ Mỹ.
Cuối cùng, ngoài kế hoạch làm chậm lại tiến trình tăng nợ mới và kế hoạch mua lại nợ cũ (buyback) vào năm tới, hiện Mỹ vẫn chưa có giải pháp nào mạnh mẽ hơn cho vấn đề nợ công nóng hổi của mình.
Bình luận (0)
Chưa có bình luận nào
Hãy là người đầu tiên bình luận
Đăng nhập để bình luận