Tuần trước, chuyên mục Kinh tế Vĩ Mô của Viet Hustler đã mở đầu tháng 3 với điểm tin 3 sự kiện vĩ mô lớn của nền kinh tế toàn cầu sẽ diễn ra trong khoảng thời gian này.
Và trong 6 ngày ngắn ngủi vừa qua, có khá nhiều dữ liệu vĩ mô và sự kiện quan trọng củng cố những nhận định từ tuần trước của nhóm tác giả Viet Hustler cũng như cung cấp nhiều thông tin hữu ích mới, bao gồm:
Báo cáo lao động tại Mỹ ủng hộ khả năng Fed pivot trong năm nay
Mục tiêu tăng trưởng của Li Qiang đi kèm với các định hướng phát triển kinh tế mới trong cuộc họp Lưỡng Hội tại Trung Quốc.
Nỗ lực của các tỉnh Trung Quốc bên lề kỳ họp Lưỡng Hội để giải quyết nợ công địa phương
Và những thông tin đầu tiên về tiến trình đàm phán lương Shunto tại Nhật…
Vì mức độ quan trọng của các sự kiện trong tháng 3 này, Viet Hustler xin tiếp tục dành bài viết Kinh tế vĩ mô tuần này để cập nhật chi tiết cho bạn đọc về các sự kiện kể trên - đi kèm với một số nhận định cá nhân từ nhóm tác giả Viet Hustler.
Disclaimer: Một số nhận định dưới đây có thể mang tính cá nhân và không phải là lời khuyên đầu tư!
Báo cáo lao động tại Mỹ: 1 trong 2 yếu tố quyết định đến thái độ của Fed tại FOMC tháng 3
Tuần qua là tuần của Báo cáo lao động tại Mỹ, và điểm sáng của các báo cáo lao động này là dấu hiệu cân bằng cung-cầu trên thị trường lao động đang dần bình thường hóa về trước giai đoạn Covid (hoặc thậm chí có chút tiêu cực nhẹ).
Chi tiết tại Bài viết thị trường hàng ngày của Viet Hustler.
Cụ thể: Doanh nghiệp không còn trong tình trạng thiếu nhân viên trầm trọng như thời kỳ hậu Covid — thông qua các dấu hiệu sau:
(i) Tốc độ tăng lương theo giờ (m/m) đã ở mức thấp nhất trong gần 2 năm:
Tuy nhiên, tin xấu là tỷ lệ người lao động Mỹ bị giữ lương / bùng lương ngày càng tăng (Atlanta Fed)
(ii) Tỷ lệ thất nghiệp cũng tăng cao nhất trong vòng 2 năm (3.9%):
Trong đó, lao động mất việc dài hạn tăng nhẹ (đường màu xanh):
Đặc biệt tỷ lệ thất nghiệp (trung bình 3 tháng gần nhất - 3MA) tại Silicon Valley tăng cao đáng kể ~ xu hướng layoff khối công nghệ vẫn tiếp tục.
Viet Hustler’s opinion: Tuy tỷ lệ thất nghiệp đã tăng cao hơn chút, nhưng vẫn chưa đủ mạnh để tạo ra báo động đối với Fed…
… khi chỉ báo suy thoái lao động Sahm Rules lại giảm về mức 0.27 (mức báo động là +0.5%).
Tuy nhiên, tỷ lệ thất nghiệp vẫn không phải là tất cả; quan trọng là….
(iii) Những đấu tranh gần đây của người lao động để có một công việc ổn định full-time cũng có thể sớm khiến Fed phải chú ý!
Những công việc full-time dài hạn bị mất đi trong 1 năm qua được thay thế dần bởi các công việc part-time ngắn hạn…
… dẫn tới việc người lao động phải làm nhiều việc một lúc.
Thậm chí, vào tháng 2, số việc làm full-time đã giảm đi -187,000; trong khi lượng việc part-time chỉ tăng +51,000 ( đã điều chỉnh theo mùa).
Tỷ lệ lao động part-time đã tăng cao lên mức tương đương với các đợt suy thoái gần đây: khi người lao động phải chuyển qua làm part-time chỉ vì chính lý do suy thoái kinh tế.
Tỷ lệ bỏ việc (thước đo độ thắt chặt của thị trường lao động) hiện đã giảm xuống mức trước đại dịch..., ~ nguyên nhân giúp lạm phát tiền lương bình thường hóa (phía trên).
Tỷ lệ này phản ánh rõ nhất cảm nhận của người lao động về khả năng tìm được việc mới đã trở lên khó khăn hơn.
Việc thị trường lao động đang trên đà bình thường hóa (không còn tình trạng quá thắt chặt do “thiếu cung- nhiều cầu”) sẽ là động lực mạnh mẽ để Fed cân nhắc cắt giảm lãi suất từ giữa năm nay.
Đặc biệt khi người đứng đầu Fed - chủ tịch J.Powell trong phiên điều trần tuần qua luôn bày tỏ thái độ nghiêng về việc vẫn cắt lãi suất trong năm 2024.
Tuy nhiên, trước thềm FOMC tháng 3 (ngày 03/20), vẫn còn một báo cáo CPI và PPI vào tuần tới – quyết định trực tiếp xem các thành viên Fed sẽ nhìn nhận về chiều hướng thay đổi của lạm phát như thế nào.
Vì suy cho cùng, lý do Fed lưỡng lự cắt giảm lãi suất là lo sợ lạm phát có còn cứng đầu (sticky inflation), hoặc thậm chí là lạm phát tăng trở lại.
Liệu lạm phát sẽ giảm theo chiều hướng mong đợi của Fed? Dự đoán mới nhất của Fed Cleveland thiên về chiều hướng xấu hơn:
Dự báo lạm phát tổng hợp tháng 2 lại tăng nhẹ lên +3.12% (vs tháng 1: +3.1%)
Lạm phát cốt lõi sẽ giảm còn 3.7% (vs tháng 1: 3.9%)
Trung Quốc: Những nước đi mới cho nền kinh tế xung quanh Kỳ Họp Lưỡng Hội tuần qua
Kết quả của kỳ họp Lưỡng Hội tại Trung Quốc tuần qua
Tuần qua, kỳ họp Lưỡng Hội của Trung Quốc đã mở đầu trong sự thiếu minh bạch:
Khi cuộc họp báo công khai của thủ tướng - truyền thống trong gần 3 thập kỷ, đã bị hủy bỏ…
Cùng với việc cắt đi ‘phiên điều trần’ với thủ tướng, số ngày họp của các kỳ họp Lưỡng Hội ngày càng giảm – tăng sự thiếu minh bạch của các kỳ họp này.
Ngoài ra, nhiều nhà kinh tế chỉ trích việc đề xuất tham vọng của Li Qiang (5% tăng trưởng GDP) lại không được đi kèm với bất kỳ kế hoạch rõ ràng nào….
… ngoại trừ việc Li yêu cầu hỗ trợ mọi mặt (from all fronts) đối với nền kinh tế.
Trong khi, niềm tin người tiêu dùng đang chạm mức đáy sẽ khiến cho hiệu quả của các chính sách tiền tệ để kích thích tiêu dùng sẽ kém đi.
Còn chưa kể, Bắc Kinh đang cố gắng giảm thiểu nợ công từ chính quyền địa phương – càng tạo ra nhiều hạn chế đối với các chính sách kích thích nền kinh tế để đạt được 5% tăng trưởng.
Bởi hầu hết các chính sách kích thích tài khóa lần tiền tệ đều cần “tiêu tiền” từ chính phủ trung ương lẫn địa phương.
Dưới đây, là 9 cụm từ “viral” mà Nhật báo Nhân Dân Trung Quốc tổng kết từ Kỳ họp Lưỡng Hội của Trung Quốc (Viet Hustler có sử dụng bản dịch bởi Bloomberg):
Ba trụ cột mới (新三样)
FYI: Thuật ngữ này gợi nhớ đến “ba trụ cột cũ” của ngành sản xuất xuất khẩu của Trung Quốc trong thời kỳ mới mở cửa: đồ gia dụng, nội thất và may mặc.
Li Qiang báo cáo việc xuất khẩu của “ba động lực tăng trưởng mới” gồm xe điện, pin và các sản phẩm năng lượng mặt trời tăng +30% năm 2023 (như Viet Hustler đưa tin tuần trước).
Tuy nhiên Li Qiang cũng nhấn mạnh việc tập trung vào 3 lĩnh vực này chưa đủ để thay thế các động lực kinh tế truyền thống trước đây của Trung Quốc như Bất động sản (BĐS).
Việc Trung Quốc đẩy mạnh các mặt hàng công nghệ mới này cũng đang làm gia tăng căng thẳng với các đối tác thương mại: với hàng loạt rào cản từ Mỹ và Châu Âu.
Mục tiêu của Trung Quốc năm nay có vẻ vẫn tập trung đầu tư vào các ngành công nghiệp - thay thế cho việc đầu tư vào BĐS, xây dựng và dịch vụ.
Trái phiếu Chính phủ với thời hạn siêu dài (超长期特别国债):
Li Qiang chính thức đã công bố kế hoạch phát hành CNY 1,000 tỷ (~USD 139 tỷ) trái phiếu chính phủ đặc biệt (thời gian đáo hạn siêu dài)….
… để làm túi tiền cho các chính sách kích thích tăng trưởng sắp tới.
Định hướng chính sách vĩ mô nhất quán (宏观政策取向一致性)
Không chỉ tại kỳ họp Lưỡng Hội, mà cụm từ này từng được nhắc trong 2 cuộc họp của Bộ Chính trị và Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương hồi tháng 12.
Nguyên nhân do các NĐT phàn nàn về bất ổn về chính sách tại Trung Quốc.
Ví dụ như lệnh hạn chế chơi games khiến ngành công nghiệp games điêu đứng - sau đó trung Quốc đã phải gỡ bỏ lệnh này.
Động lực sản xuất mới (新质生产力)
Tập trung gia tăng năng suất lao động để thoát khỏi hạn mức tăng trưởng chỉ dựa trên yếu tố truyền thống như lao động và vốn
Đọc thêm về mô hình kinh tế Solow cổ điển (cuối bài viết)
Trong đó, năng suất lao động sẽ đạt được từ các động lực mới: “công nghệ cao, hiệu quả và chất lượng”.
Tiêu dùng mà không cần lo lắng (放心消费行动)
Đề xuất của Trung Quốc để cải thiện niềm tin tiêu dùng (được dùng từ năm ngoái):
Nâng cao an toàn thực phẩm,
Các chính sách hoàn tiền (payback) để kích thích tiêu tiền
Cải thiện sự thiếu minh bạch giữa người mua và người bán để người tiêu dùng mua hàng mà không cần lo lắng (worry-free).
Viet Hustler’s opinion: Dưới góc độ kinh tế, các biện pháp trên không mấy khả quan do tiêu dùng tại Trung Quốc sụp đổ vốn đến từ việc sụt giảm giá trị tài sản của người dân (chủ yếu là Bất Động Sản) kéo dài (chứ không phải đến từ nghi ngờ an toàn thực phẩm hay giá cả minh bạch…).
Các ngành công nghiệp tương lai (未来产业)
Nhấn mạnh phát triển công nghệ lượng tử (quantum tech) và khoa học đời sống (life sciences). Cụ thể:
Trung Quốc sẽ tăng chi tiêu cho nghiên cứu khoa học và công nghệ thêm +10% trong năm 2024.
Cam kết khai thác toàn bộ nguồn lực để thúc đẩy tiến bộ công nghệ - trực tiếp cạnh tranh với Mỹ.
“Đầu tư vào Trung Quốc” (投资中国)
Tiếp tục nỗ lực thu hút đầu tư nước ngoài với khẩu hiệu “Đầu tư vào Trung Quốc” (Invest in China).
Năm ngoái, chính phủ Trung Quốc đã cam kết cải thiện môi trường kinh doanh và đưa ra danh sách 24 điểm để đạt mục tiêu này.
Nhưng các NĐT vẫn còn đầy nghi ngờ với sự minh bạch tại đây.
Hệ thống điện toán tích hợp quốc gia (全国一体化算力体系)
Trung Quốc đặt mục tiêu xây dựng Hệ thống Điện toán quốc gia:
… nhấn mạnh tầm quan trọng của nó trong cơ sở hạ tầng công nghệ mới (tương tự hệ thống đường thủy hay lưới điện trong thời đại cũ).
Kế hoạch của Trung Quốc là dự án “Điện toán dữ liệu phía Tây” - xây dựng các trung tâm dữ liệu khổng lồ ở các tỉnh nghèo hành lang phía Tây để lưu giữ dữ liệu do các công ty internet có trụ sở ở phía Đông tạo ra.
Hệ thống thống nhất trên toàn quốc gia này được ước tính sẽ tăng tốc độ tính toán và khả năng lưu trữ thông tin.
Sáng kiến AI+ (人工智能+)
Trung Quốc sẽ khởi động Sáng kiến AI+ trong năm nay.
Thông tin chi tiết được giữ bí mật bởi AI đang là lĩnh vực cạnh tranh cốt lõi giữa Mỹ và Trung Quốc.
Viet Hustler’s opnion: Dựa vào những thông tin trên, có thể thấy hướng đi phát triển kinh tế năm tới của Trung Quốc sẽ bao gồm:
Vẫn đẩy mạnh xuất khẩu: xe điện, pin và các sản phẩm năng lượng mặt trời
Chuyển dịch từ đầu từ BĐS xây dựng sang đầu tư vào các ngành công nghiệp mới.
Tăng cường cạnh tranh công nghệ AI, lượng tử và khoa học tự nhiên với Mỹ
Hợp nhất cơ sở hạ tầng công nghệ cả nước qua Hệ thống Điện toán tích hợp ở tất cả các vùng miền: từ Đông sang Tây (vùng giàu => vùng nghèo)
Tương tự cách Trung Quốc từng phát triển hệ thống tàu cao tốc đến các vùng nghèo để phát triển kinh tế!
Bên lề kỳ họp Lưỡng Đảng: Chính phủ địa phương giải quyết vấn đề nợ công
Song song với cuộc họp Lưỡng Hội bề nổi, tuần qua Trung Quốc vẫn đang dần giải quyết vấn đề của riêng mình: vấn đề nợ chính phủ địa phương!
Các tỉnh có mức nợ công địa phương cao nhất (cụ thể là Liêu Ninh và thành phố Thiên Tân - Hà Bắc) đã gặp mặt các ngân hàng quốc doanh để thảo luận về yêu cầu giảm nợ - debt relief.
FYI: Debt relief là một biện pháp phổ biến được sử dụng để giải quyết vấn đề nợ công - đảm bảo tổ chức công có thể tránh cảnh vỡ nợ.
Tổ chức này sẽ yêu cầu giảm nợ (haircut) với điều kiện đảm bảo sẽ tái cơ cấu vốn (debt restructure) để có thể trả nợ hết phần còn lại.
Các chủ nợ vẫn sẽ ưu tiên đồng ý nếu mức haircut hợp lý: vì ít nhất họ còn đảm bảo sẽ được trả phần nợ còn lại.
Đây là một nước đi khá khôn ngoan vì các ngân hàng quốc doanh là đối tượng dễ thương lượng nhất do nhà nước Trung Quốc có cổ phần tại đây.
Nếu 2 tỉnh này thành công, có thể các tỉnh khác sẽ sớm thực hiện các hoạt động đàm phán lại nợ tương tự…
bởi gánh nặng nợ công cộng dồn đang càng lớn vợi họ, tạo áp lực khiến chi phí đi vay ngày một tăng (a.k.a. khả năng vỡ nợ ngày càng lớn).
Nhật Bản: Bước đi đầy táo bạo của Rengo trong cuộc đàm phán lương Shunto
Một trong những dấu hiệu chỉ ra khả năng BOJ sẽ sớm kết thúc Chính sách lãi suất âm trong tháng 3 hoặc tháng 4 này là việc thu nhập của người dân Nhật đang dần tăng:
Thu nhập tiền mặt của người dân Nhật đã tăng +2% y/y trong tháng 1 (mức tăng vượt bậc so với tháng 12: +0.8% y/y và dự đoán +1.2% y/y).
Thông tin vừa được cập nhật hiện tại là Liên hiệp Công đoàn Nhật Bản (Rengo) năm nay đặt mục tiêu tăng lương lên tới 5.85%:
Đây là mức cao hơn rất nhiều so với thông tin +5% trước đó - và cũng là lần đầu tiên Rengo đặt mục tiêu vượt 5% sau 30 năm.
Năm ngoái 2023, Rengo đặt mục tiêu tăng trưởng lương ở mức 4.49% khi đàm phán và kết quả trung bình cuối cùng là 3.58%.
Updated: Báo cáo của Rengo về kết quả Shunto có thể có từ cuối tuần này (03/15) ngay trước thềm phiên họp của BOJ (03/18-19).
Nhiều bên cũng đưa tin rằng BOJ có thể tuyên bố thoát khỏi tình trạng giảm phát trong cuộc họp tới.
KẾT LUẬN
Có thể bạn đọc của Viet Hustler đã sớm nhận ra, cả tháng 3 này đều sẽ xoay quanh 3 sự kiện kể trên, bao gồm:
FOMC tại Mỹ (ngày 3/20) tổng kết cuối cùng về thái độ của Fed với chính sách tiền tệ nửa cuối năm 2024: cụ thể là Fed liệu có cắt lãi suất vào tháng 6 hay không?
Bước đi của chính phủ Trung Quốc để kích thích nền kinh tế trong và sau kỳ họp Lưỡng Hội với mục tiêu 5% tăng trưởng treo trên đầu các nhà lãnh đạo.
Cuộc đàm phán lương Shunto của Nhật có dấu hiệu thành công: BOJ có thể sẽ sớm từ bỏ chính sách lãi suất âm trong tháng 4 này.
Và tuần qua, một trong 3 sự kiện quan trọng kể trên đã thực sự diễn ra: Kỳ họp Lưỡng Hội tại Trung Quốc. Trong đó, gần như Trung Quốc đã đưa ra lời tuyên chiến về công nghệ với Mỹ: khi trực tiếp đưa mục tiêu về sáng kiến AI+ và mũi nhọn phát triển Khoa học tự nhiên - Khoa học lượng tử để cạnh tranh với Mỹ.
Tuy nhiên, dưới góc độ giải quyết vấn đề vĩ mô là sự sụp đổ của tiêu dùng trong nước, thì Trung Quốc lại không tự tin như vậy. Các chính sách cải thiện niềm tin tiêu dùng của Trung Quốc đưa ra đều không đánh vào trọng tâm: chính là tâm lý tiêu dùng giảm do tài sản của người dân bị sụt giảm trầm trọng. Tuy nhiên, có thể chúng ta nên chờ một thời gian nữa để xem Trung Quốc sẽ “chi tiêu” USD 1000 tỷ nợ mới để kích thích kinh tế như thế nào.
Bình luận (0)
Chưa có bình luận nào
Hãy là người đầu tiên bình luận
Đăng nhập để bình luận