Dự đoán về triển vọng kinh tế năm 2024

Năm 2023 đã khép lại với chiến thắng tạm thời của nền kinh tế Mỹ khi: thành công kiềm chế lạm phát và đạt được soft-landing tạm thời. Tuy còn khá nhiều khó khăn trong hệ thống tài chính, thị trường Bất động sản thương mại, sự trì trệ của nền kinh tế Trung Quốc hậu Covid và ảnh hưởng của các sự kiện địa chính trị, thì năm 2023 đã khép lại khá viên mãn. Bạn đọc có thể đọc thêm tổng hợp 10 sự kiện kinh tế - tài chính tiêu biểu trong năm 2023 trong bài viết Kinh tế vĩ mô tuần trước của Viet Hustler.

Như đã hứa với bạn đọc, trong bài viết Kinh tế vĩ mô cuối cùng của năm 2023, Viet Hustler xin gửi lại bạn đọc tổng hợp về triển vọng kinh tế năm 2024 qua báo cáo của các ngân hàng lớn. Đi kèm với đó là một vài quan điểm và dự đoán của Viet Hustler.

Disclaimer: Một vài nhận định dưới đây là ý kiến cá nhân của nhóm tác giả, có thể không chính xác, đặc biệt không phải là lời khuyên đầu tư! Vì vậy Viet Hustler không chịu trách nhiệm đối với bất kỳ quyết định đầu tư nào của độc giả dựa trên bài viết này.

1. Lạm phát cốt lõi sẽ sớm giảm - đặc biệt là lạm phát nhà ở tại Mỹ

• Goldman Sachs dự báo lạm phát cốt lõi sẽ sớm giảm trong năm 2024 (xuống khoảng 3% đối với Mỹ) và trở về mức mục tiêu 2% vào năm 2025-2026.

  

  • Đối với Mỹ, năm 2024, lạm phát chi phí nhà ở sẽ giảm sâu, ảnh hưởng tích cực đến tình hình lạm phát cốt lõi và lạm phát dịch vụ.

    

Allianz, BNP Paribas và Barclay cũng có những dự báo tương đương.

2. Tiến trình cắt giảm lãi suất của các ngân hàng Trung Ương

Theo Goldman Sachs, ngay cả khi tỷ lệ thất nghiệp tăng thêm +1%, thì các ngân hàng Trung Ương tại các nền kinh tế lớn chỉ bắt đầu cắt giảm lãi suất khi lạm phát thực sự giảm xuống dưới 3% (với xác suất cao nhất là 70%).

• Goldman Sachs cho rằng các quốc gia phát triển sẽ chần chừ hơn trong việc cắt giảm lãi suất so với những nền kinh tế mới nổi khác. 

  • Điều này Viet Hustler hoàn toàn đồng ý do các doanh nghiệp tại các nền kinh tế mới nổi nhạy cảm với lãi suất hơn do phụ thuộc lớn vào vốn đi vay: ví dụ như hiện tại Brazil và Ba Lan đã bắt đầu cắt giảm lãi suất.

  

•  Vì vậy Goldman Sachs đưa ra dự đoán khác xa so với kỳ vọng thị trường:

  • Chỉ có 20% khả năng Fed sẽ cắt giảm lãi suất từ tháng 1/2024,

    (chỉ xảy ra nếu nền kinh tế Mỹ suy thoái).

  • 20% khả năng Fed bắt đầu cắt giảm lãi suất từ tháng 7/2024 - để phòng ngừa rủi ro.

  • Đến 35% khả năng Fed chỉ bắt đầu cắt lãi suất vào cuối năm 2024.

  

Trong khi đó, Allianz lại cho rằng Fed sẽ cắt giảm lãi suất khoảng 5 lần vào năm 2024 một cách từ từ (-25bps mỗi lần)…

• … tương ứng với mức cắt giảm -100bps và lãi suất cơ bản vào cuối năm 2024 là 4.5%.

• Trong khi đó, Allianz cho rằng ECB sẽ cắt giảm lãi suất với tần suất và cường độ ít hơn nhiều dù lạm phát trong Eurozone đã giảm sâu.

Dưới quan điểm kinh tế học, Viet Hustler cho rằng để Fed giảm -1% lãi suất thì 

• Lạm phát (PCE) phải giảm -1%/1.5 ~ -0.66%.

• Hoặc tỷ lệ thất nghiệp phải tăng lên +1%.

• Hoặc tổng hòa giữa lạm phát giảm và thất nghiệp tăng…

3. Xác suất suy thoái kinh tế tại Mỹ và Châu Âu

Trong khi Bloomberg dự đoán khoảng 55% khả năng Mỹ sẽ đi vào suy thoái trong 12 tháng tới, thì Goldman Sachs lại cho rằng khả năng này chỉ là thiểu số ở mức 15%.

• Nhìn chung, Goldman Sachs có cái nhìn khá tích cực về triển vọng tăng trưởng kinh tế của hầu hết các nền kinh tế lớn (đặc biệt là Mỹ). 

  • Dự đoán tăng trưởng của GS cho năm 2024 và 2025 đều cao hơn dự đoán (consensus) của Bloomberg.

  

Barclay thì có cái nhìn khiêm tốn hơn khi dự đoán tăng trưởng kinh tế Mỹ năm 2024 chỉ ở mức khá thấp 1% (với tỷ lệ thất nghiệp tăng lên 4.2%).

Tuy nhiên, Fidelity lại dự đoán rằng Mỹ sẽ đi vào suy thoái theo chu kỳ kinh tế vào năm 2024 (GDP giảm -0.75%).

• Fidelity dự đoán kịch bản cơ bản này xảy ra với xác suất 60% (ngoài ra còn một vài kịch bản khác với khả năng thấp hơn):

Nhận định này của Fidelity dựa trên quan sát mức cộng dồn/tích lũy của tiết kiệm dư thừa và thị trường lao động:

• Fidelity cho rằng sự mạnh mẽ của nền kinh tế Mỹ năm 2023 chủ yếu  được thúc đẩy bởi sức mạnh người tiêu dùng.

  • Các chu kỳ suy thoái trước: dự trữ tiết kiệm đạt đáy vào đầu chu kỳ suy thoái và dần hồi phục (hoặc nằm ngang) sau khi suy thoái qua đi;

  • Nhưng riêng đợt suy thoái năm (2020) do cú shock Covid: tiết kiệm dư thừa lại không ngừng tăng ngay sau đó.

• Nhưng tiết kiệm dư thừa lại đang giảm dần xuống đáy ở thời điểm hiện tại - dần quay về cột mốc tương ứng với các đợt suy thoái trước.

  

• Trong khi đó, Fidelity chỉ ra tình trạng thắt chặt của thị trường lao động đang được nới lỏng. Nhu cầu về lao động của doanh nghiệp sẽ sớm giảm…

  

• Fidelity cũng cho rằng hiện tại, hoạt động kinh tế khu vực Eurozone cũng có nhiều dấu hiệu xấu đi nhanh hơn so với nền kinh tế Mỹ.

  

So với Goldman Sachs và Barclays, thì quan điểm của Viet Hustler nghiêng về phía Fidelity nhiều hơn với cùng lý do về sự giảm sút trong khả năng tiêu dùng của người dân năm 2024 (qua những bài viết Kinh tế vĩ mô trước đó).

4. Khủng hoảng Bất Động Sản Thương mại (CRE) kéo dài

Theo Allianz, giá trị các tòa nhà văn phòng tại hầu hết những thành phố lớn đều đã sụt giảm trầm trọng trong năm qua - đặc biệt tại Mỹ.

• Hàng loạt các tòa nhà văn phòng lớn tại Mỹ được bán với giá thấp hơn so với giá mua vào trước đó.

  • Điển hình là, tuần qua, Aon Center (tòa nhà lớn thứ ba ở Los Angeles) vừa được bán với giá thấp hơn 45% so với giá mua vào năm 2014. 

    

Fitch dự đoán, xu hướng “bị bỏ trống” của các tòa nhà văn phòng sẽ tiếp tục tăng cao và giá thuê sẽ tiếp tục giảm cho đến tận năm 2027.

Viet Hustler trước đó đã cảnh báo, các ngân hàng thương mại Mỹ có khả năng sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề khi khủng hoảng CRE bùng nổ.

• Bài viết liên quan: Khủng hoảng bất động sản thương mại … diễn ra như thế nào?

Tuy nhiên, không chỉ có các ngân hàng, Fitch đã chỉ ra các công ty bảo hiểm nhân thọ tại Mỹ (với danh mục đầu tư khá đa dạng) cũng đang chịu rủi ro khi có:

• 30% khoản đầu tư của mình trong các căn hộ gia đình và

• 20% đầu tư vào các tòa nhà văn phòng…

  

5. Ngân hàng Trung Ương Nhật Bản (BOJ) có thể thay đổi lớn về chính sách lãi suất vào năm 2024 

• Goldman Sachs dự đoán Nhật Bản sẽ duy trì mức lạm phát cao (>2%) trong năm 2024, đặc biệt, lạm phát dịch vụ sẽ leo thang liên tục trong vòng 2-3 năm tới. 

• Tuy nhiên, BoJ không chỉ quan tâm CPI mà còn quan sát gắt gao kết quả cuộc đàm phán tăng lương “shunto” của các liên đoàn lao động vào tháng 3 tới …

  • Tăng trưởng lương tại Nhật đã trì trệ trong 3 thập kỷ trước đó.

Nếu kịch bản này thực sự xảy ra (lạm phát duy trì cao + tăng trưởng lương cao), khả năng rất cao là BoJ sẽ từ bỏ chính sách lãi suất ngắn hạn âm và chính sách kiểm soát đường cong lợi tức (YCC) trong năm tới.

• BoJ có thể sẽ bắt đầu tăng lãi suất ngay sau “shunto” tháng 3/2024.

• Kéo theo đó, có thể đồng JPY sẽ tăng giá trị. Tuy nhiên, hoạt động Yen Carry Trade sẽ chỉ được đảo ngược từ từ.

Ngoài ra, trong suốt thời kỳ lãi suất âm và giảm phát, nhiều cổ phiếu của các công ty Nhật luôn được định giá ở mức thấp hơn giá trị cơ bản (thấp hơn book value = tài sản của công ty/cổ phiếu). 

• Vì vậy, nếu BoJ tăng lãi suất trong giai đoạn tới nếu lạm phát duy trì ở mức cao, kịch bản hồi sinh của sàn chứng khoán Tokyo là hoàn hoàn có thể xảy ra.

6. Kinh tế Trung Quốc tiếp tục trì trệ: thị trường chờ mong các chính sách thúc đẩy kinh tế của chính quyền

Goldman Sachs dự đoán tăng trưởng GDP của Trung Quốc sẽ chậm lại trong năm 2024:

• Chủ yếu do không có sự phục hồi khi mở cửa kinh tế hậu Covid như mong đợi (dù ràng buộc trên thị trường tài chính lên tăng trưởng sẽ tích cực hơn năm qua).

Thị trường trông chờ sát sao vào những chính sách thúc đẩy kinh tế của chính phủ Trung Quốc trong năm tới để vực dậy nhu cầu và niềm tin người tiêu dùng: 

• Đối với chính sách lãi suất: Allianz cho rằng cắt giảm lãi suất sâu là điều PBOC cần làm khi lãi suất vay vốn tại Trung Quốc vẫn cao (~3% cho các khoản vay ngắn hạn, ~4% cho khoản vay 5 năm).

  • Tuy nhiên, Viet Hustler cho rằng chính sách lãi suất có thể không có tác động nhiều…

    • do hiệu quả sử dụng tín dụng (% GDP tăng thêm cho mỗi +1% tăng tín dụng) của Trung Quốc đang giảm thiểu dưới ngưỡng trung bình.

      

• Đối với chính sách tài khóa: việc kích thích tiêu dùng dựa trên trợ cấp thu nhập cho người dân là cần thiết nhưng mấu chốt trong tâm lý tiêu dùng sụt giảm tại Trung Quốc nằm ở thị trường Bất động sản (BĐS).

  • Theo Lazard, BĐS chiếm 60-70% giá trị tài sản của hộ gia đình Trung Quốc tiêu biểu - giá trị BĐS có ảnh hưởng lớn đến tâm lý tiêu dùng của họ.

    

• Thị trường BĐS của Trung Quốc vẫn sẽ không được phục hồi trong năm 2024, đánh dấu năm thứ 4 liên tiếp mà thị trường BĐS Trung Quốc trì trệ.

  • Goldman Sachs có cái nhìn khá tiêu cực về tăng trưởng kinh tế dài hạn của Trung Quốc vì lý do này.

  

Còn chưa kể, chính sách tài khóa sẽ làm trầm trọng thêm vấn đề nợ công tại Trung Quốc.

• Hiện nay, chính phủ Trung Quốc đang chi trả cho chính sách tài khóa bằng đòn bẩy “nợ” phi tài chính (gồm cả các khoản vay LGFV của chính quyền địa phương).

  

7. Dự đoán về thâm hụt tài khóa cả các nền kinh tế lớn và ảnh hưởng lên tăng trưởng

Allianz dự báo thâm hụt tài khóa nhìn chung sẽ được cải thiện nhẹ trong năm 2024:

• Tuy nhiên, thâm hụt tài khóa tại Châu Âu vẫn tồi tệ hơn nhiều so với giai đoạn trước Covid.

• Trong khi tốc độ cải thiện thâm hụt tài khóa tại Mỹ vẫn rất chậm chạp…

  (còn chưa kể là khoản nợ cộng dồn của chính phủ Mỹ ngày càng lớn).

  

Goldman Sachs cho rằng chính sách tài khóa và căng thẳng thị trường tài chính cũng có ảnh hưởng tiêu cực nhẹ lên tăng trưởng kinh tế của Mỹ, nhưng không đáng kể.

• Với Châu Âu và UK: thâm hụt chi tiêu tài khóa + sức ép tài chính có thể kéo giảm tăng trưởng kinh tế khoảng -0.8% đến -1.3% so với mức tiềm năng.

8. Giá dầu có khả năng tăng cao

UBS cho rằng giá dầu thô sẽ tăng trở lại vào năm 2024 do:

• nhu cầu có thể tăng cao,

• những biến động địa chính trị, ví dụ như căng thẳng trên Biển Đỏ và các biện pháp trừng phạt của phương tây với Nga…

Viet Hustler sẽ không bình luận thêm về giá dầu do có quá nhiều biến số ảnh hưởng thị trường này.

9. Ảnh hưởng của năm bầu cử 2024 lên nền kinh tế Mỹ

Tiến trình bầu cử tại Mỹ năm 2024 và những dự đoán cơ bản từ JP Morgan

Tiến trình bầu cử Mỹ năm 2024:

• Từ ngày 01/15, Mỹ sẽ tiến hành các cuộc họp kín và bầu cử sơ bộ để lựa chọn ứng cử viên tổng thống tại các bang (cho đến hiện tại 2 ứng cử viên đối đầu vẫn là Biden và Trump). 

• Ngày 03/12, các đề cử cuối cùng sẽ được đưa ra.

• Ngày 11/05, cử tri Mỹ sẽ đi bỏ phiếu để bầu tổng thống nhiệm kỳ thứ 47, cùng với việc bầu cử 435 đại diện tại Hạ viện, 34 trong số 100 thượng nghị sĩ và 11 thống đốc bang. 

  

Theo JP Morgan: Kể từ năm 1912, người đương nhiệm (hiện tại là Biden) đã giành được khoảng 3/4 chiến thắng…

• … trừ khi xảy suy thoái kinh tế xảy ra trong vòng hai năm trước ngày bầu cử khiến người đương nhiệm không nhận được ủng hộ. 

• Năm 2020 đã xảy ra suy thoái, nhưng do yếu tố ngoại cảnh Covid, nếu đầu năm 2024 Mỹ rơi vào suy thoái, liệu Biden có còn giữ được thế thượng phong? 

Chính sách tranh cử mà các ứng cử viên đề xuất có thể tác động lớn đến kinh tế - xã hội

Dù GDP của nước Mỹ vẫn luôn trên đà tăng cho dù Đảng nào cầm quyền … trong suốt 46 nhiệm kỳ tổng thống Mỹ…

… thì tác động của các chính sách từ Đảng cầm quyền lên nền kinh tế và đời sống người dân vẫn rất quan trọng, ví dụ:

• Đạo luật Bảo vệ bệnh nhân và giảm chi phí chăm sóc sức khỏe năm 2010 của Obama đã làm rung chuyển lĩnh vực y tế cộng đồng.

• Đạo luật Việc làm và Đầu tư Cơ sở hạ tầng năm 2021 (IIJA), và Đạo luật Khoa học và CHIPS năm 2022 (CHIPS) của Biden đã dẫn đến sự nở rộ của ngành công nghiệp chất bán dẫn và trí tuệ nhân tạo (AI).

• Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA), đề xuất tranh cử năm 1980 của Reagan, đã thúc đẩy toàn cầu hóa, tăng trưởng kinh tế và dẫn đến giá cả thấp hơn cho người tiêu dùng Mỹ.

…

Tuy nhiên, các xu hướng vĩ mô lớn vẫn sẽ có tác động chính đến thị trường nhiều hơn việc vị nào sẽ là tổng thống Mỹ 4 năm tới

Các làn sóng gây bão về phương diện vĩ mô vẫn quan trọng hơn hệ tư tưởng của các ứng cử viên tổng thống - khi nói về xu hướng của thị trường. Ví dụ:

• Năm 2020, việc cả nền kinh tế bị phong tỏa do Covid rồi lại mở cửa trở lại quan trọng với thị trường hơn việc Trump hay Biden thắng cử. 

• Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 gây cú shock lên thị trường khiến cho việc Barack Obama hay John McCain thắng cử không còn quan trọng.

  

KẾT LUẬN

Cho đến hiện tại, chỉ có 3 điểm Viet Hustler có thể nhìn thấy rõ nhất đó là:

1. Khủng hoảng Bất động sản thương mại tại Mỹ đã bắt đầu.

2. Fed sẽ cắt giảm lãi suất trong năm 2024 (tuy nhiên tiến trình cắt giảm còn phụ thuộc vào hướng đi của lạm phát và thị trường lao động).

3. Lạm phát cốt lõi sẽ giảm dưới 3% nếu không có cú shock về nguồn cung khác.

Các biến số còn lại có khả năng sẽ phát triển theo chiều hướng được phân tích phía trên, tuy nhiên mọi biến số bất ngờ khác đều có thể xảy ra. Vì vậy, những sự kiện độc giả có thể mong chờ hoặc theo dõi sát sao trong năm 2024 bao gồm:

• Các ngân hàng có độ tiếp xúc sâu với thị trường Bất động sản thương mại.

• Số liệu về lao động và lạm phát: ảnh hưởng đến tiến trình cắt giảm lãi suất…

• Mỹ: Các chính sách tranh cử của các ứng cử viên tổng thống Mỹ.

• Nhật Bản: cuộc đàm phán lương “shunto” vào tháng 3, cuộc họp của BOJ và dòng vốn “hồi hương” của các nhà đầu tư Nhật.

• Trung Quốc: Các chính sách thúc đẩy kinh tế của chính phủ và ngân hàng Trung Ương Trung Quốc.

Cuối cùng, Viet Hustler xin gửi đến bạn đọc triển vọng lợi nhuận đầu tư tài chính qua dự đoán của Vanguard, trong năm 2024 sắp tới.