GIẢM GIÁ 90% APEX KẾT THÚC VÀO TỐI NAY
Nếu bạn bỏ lỡ những bài viết hay nhất gần đây:
California: Nền Kinh Tế Lớn Nhất Nước Mỹ Có Đang Mất Dần Sức Bật?
Cá Mập Quý 1: Cổ Phiếu Nào Được Mua Vào Trước “Cơn Bão Thuế”?
Hiệp Định Mar-a-Lago: Cách Trump Sắp Xếp Lại Trật Tự Thế Giới
“Bạn có thể ra lệnh cho đại bác ngừng bắn, nhưng không thể ra lệnh cho lãi suất ngừng nhích lên.”
— Robert Rubin, Cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ
Tiếng tích tắc màu đỏ trên đại lộ số Năm
Nếu Times Square là trái tim của New York, thì National Debt Clock – tấm biển LED nhấp nháy giữa Đại lộ số 44th (Street) – chính là nhịp tim tài khóa nước Mỹ. 08:42 sáng ngày 20 tháng 1 năm 2025, khi Donald J. Trump đặt bàn tay xòe rộng lên quyển Kinh Thánh lần thứ hai, con số trên mặt đồng hồ nhảy vọt khỏi 36 000 000 000 000 USD, rồi 36 100 000 000 000, nhanh tới mức du khách đứng dưới phải nheo mắt như nhìn ánh đèn pha giữa sương mù Manhattan. Tính ra, mỗi nhịp tim người Mỹ bơm thêm hơn 50 000 USD nợ mới vào hệ thống – một tốc độ chỉ thua… vận tốc dòng tweet của chính Tổng thống nước này.
36 nghìn tỷ đô – 120 % GDP – không chỉ là kỷ lục thời bình; đó là cột mốc đánh dấu khoảnh khắc Mỹ rời khỏi “tầng bình lưu tín nhiệm”. Moody’s hạ xứ Cờ Hoa xuống bậc AA1, tước nốt ngôi sao “AAA toàn năng” cuối cùng còn sót lại. Khi đó, ngay cả những tờ như Wall Street Journal cũng phải ví Trái phiếu Kho bạc – biểu tượng một thời của an toàn tuyệt đối – như một tài sản cần được “chiết khấu lại”: không phải vì lo ngại vỡ nợ, mà vì nỗi sợ... chẳng ai còn kiểm soát được chiếc ví của nước Mỹ.
Lần theo dấu vết dòng tiền, người ta thấy Bộ Tài chính đang bê đến Đồi Capitol một gói ngân sách phình nở mang tên “One Big Beautiful Bill”: cắt thuế cuồng phong, tăng chi như bão cát, kèm phụ lục dài lê thê về bức tường biên giới, ưu đãi tiền tip, miễn thuế làm thêm giờ và món quà thuế “Made-in-USA”. Ngôn ngữ Nhà Trắng gọi đó là cú đấm kép “làm nước Mỹ vĩ đại” và “trả hết trong tương lai”, còn giới phân tích chỉ thở dài: “tương lai” chính là thị trường trái phiếu toàn cầu – nơi các tay buôn nợ đang đặt câu hỏi: Beautiful cho ai, và Bill rốt cuộc gửi đến địa chỉ nào?
Trớ trêu, cùng lúc Tòa án Thương mại Quốc tế tuyên bố chặn phần lớn thuế quan 10-100 % mà Trump mài dao suốt chiến dịch, tước đi nguồn thu được Nhà Trắng tính như “External Revenue Service” – phiên bản IRS thu tiền ngoại bang thay dân bản xứ. Và ở một góc khác của câu chuyện, Elon Musk – bậc thầy meme cùng đồng DOGE – rời ghế cố vấn “Bộ Hiệu suất Chính phủ” với câu tweet văng vẳng: “Giảm béo ngân sách không có nghĩa được quyền đặt thêm bánh kem nợ lên bàn.”
Bức tranh lập tức chia ba sắc độ: đỏ của đồng hồ nợ, xám của trái phiếu bị bán tháo, xanh lá của những kỳ vọng tăng trưởng được vẽ nên từ giảm thuế. Giữa giao lộ ấy, bài viết này sẽ đóng vai ống soi bệnh lý, tách rời bốn vết nứt trên con tàu tài khóa Hoa Kỳ – từ cấu trúc chi tiêu bê tông cốt thép, tới cú xoay gắt của lợi suất; từ tham vọng xuất khẩu thâm hụt qua thuế quan đến cạm bẫy chính trị của những lời hứa an sinh.
Trong bài viết tuần này, Viethustle sẽ cùng bạn đi sâu vào từng tầng kết cấu của hệ thống tài khóa Mỹ:
Chiếc bánh ngân sách đang phình: “One Big Beautiful Bill” – từ một món quà tranh cử đến cơn chóng mặt của các nhà xếp hạng tín nhiệm;
Thị trường trái phiếu phản đòn: Khi các nhà đầu tư không còn tin vào câu chuyện “cắt thuế sẽ tự trả tiền cho mình”;
Cấu trúc chi tiêu bị khóa: Khi 70% ngân sách nằm ngoài tầm kiểm soát, và phần linh hoạt lại là phần dễ bị cắt nhất;
Fed bị kéo vào trận địa tài khóa: Khi chính sách tiền tệ buộc phải chọn giữa ổn định giá cả và cứu lấy Bộ Tài chính.
Sau đó, ta sẽ đặt bài toán Mỹ vào ba tấm gương phản chiếu: Nhật Bản của “in tiền để sống sót”, Ý của “lợi suất trừng phạt”, và Trung Quốc của “ổn định bằng kiểm soát”.
Câu hỏi không còn là “Mỹ có trả nợ không?” – mà là: Mỹ sẽ trả bằng đô-la với bao nhiêu sức mua.
