“BoJ không tạo ra sóng. Nhưng khi chúng tôi dừng giữ mặt nước phẳng, thế giới sẽ thấy gợn sóng.”

— Kazuo Ueda – tháng 3 năm 2024

Khi cá voi của Tokyo bắt đầu xoay mình

Nếu có một sinh vật nào định hình sự ổn định của thế giới tài chính suốt một thập kỷ qua, thì đó chính là… con cá voi của Tokyo – tức Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ).

Suốt gần 30 năm, BoJ ôm trọn thị trường trái phiếu chính phủ Nhật Bản (JGB) như một kẻ bảo trợ thầm lặng: giữ lợi suất gần như phẳng lì, mua mọi đợt phát hành, duy trì một vũ trụ lãi suất nơi mọi cú sốc được vô hiệu hoá bằng im lặng. JGB là liều thuốc ngủ của hệ thống G10 – êm, chậm, nhưng chính xác như đồng hồ quả lắc.

Nhưng rồi, tháng 3 năm 2024, chiếc đồng hồ ấy bị tháo pin.

BoJ xóa bỏ chính sách kiểm soát đường cong lợi suất (YCC), rón rén bắt đầu “baby taper”, và bỗng nhiên… mọi thứ bắt đầu chuyển động. Lợi suất JGB phình lên, phiên đấu giá trái phiếu thất bại, đồng Yen biến động dữ dội, và các quỹ hưu trí – vốn từng ẩn mình yên bình – nay phải lo tái định giá cả bảng cân đối kế toán.

Từ một “tảng đá phẳng lỳ,” JGB đã hóa thành một chiếc đòn bẩy toàn cầu – nơi mỗi cú xoay nhẹ của BoJ đều tạo ra phản ứng dây chuyền từ Tokyo đến Washington, từ Frankfurt đến Toronto.

Và nhà đầu tư quốc tế, những kẻ từng thờ ơ với JGB, nay bỗng lặng người nhìn chằm chằm vào từng bước đi của BoJ – như thể đó là con chip domino đầu tiên trong một trật tự tài chính sắp đổ vỡ.

Trong bài viết hôm nay, Viet Hustler sẽ cùng bạn đi sâu phân tích các khía cạnh sau:

• JGB – “thước kẻ” của tài chính toàn cầu: Vì sao trái phiếu Nhật từng đóng vai trò làm nền định giá cho mọi mô hình đầu tư từ New York tới Frankfurt?

• BoJ & bước ngoặt lịch sử: Từ xóa bỏ YCC đến “baby-taper”, Ngân hàng Trung ương Nhật đang kích hoạt một chuỗi domino định giá với độ trễ… sát thương.

• Phản ứng thị trường toàn cầu: Lợi suất tăng sốc, đấu giá thất bại, dòng vốn rút lui – và những cú nấc khó lường từ Tokyo đến Wall Street.

• VaR, đòn bẩy và carry-trade bị bóc trần: Khi nền tảng “vol bằng 0” sụp đổ, các chiến lược đòn bẩy toàn cầu đối mặt với hiệu ứng ép buộc định giá lại.

• BoJ kẹt giữa chính trị và thị trường: Không can thiệp thì hệ thống rạn nứt, can thiệp lại bị cáo buộc thao túng – Thống đốc Ueda đang đối mặt với ván cờ không có nước đi tốt.

• Chiến lược đầu tư hậu-BoJ: Từ steepener nội địa đến put-spread FX – cách giới đầu tư định vị lại khi “mỏ neo” của thế giới không còn đứng yên.

Và câu hỏi sau cùng – nhưng sống còn: Liệu sự xáo trộn của thị trường “êm ả” nhất G7 có đang là tiếng nứt đầu tiên trong một hệ sinh thái tài chính đang mục ruỗng từ bên trong?