Những điều cần biết về Đấu giá trái phiếu chính phủ Mỹ

Trái phiếu Kho Bạc (T-bond / T-bill) là công cụ nợ được chính phủ liên bang phát hành nhằm huy động tiền để chi tiêu cho các hoạt động vận hành của chính phủ và chi trả các khoản vay cũ sắp đáo hạn. Trái phiếu này được bán cho các nhà đầu tư tổ chức và cá nhân thông qua các phiên đấu giá công khai.

Kết quả của các phiên đấu giá này có ảnh hưởng mạnh mẽ tới thị trường trái phiếu, chúng cho thấy nhu cầu mua trái phiếu thực tế của thị trường. Vậy làm thế nào có để đọc hiểu được kết quả của một phiên đấu giá?

Từ tuần này, Viet Hustler sẽ bắt đầu chuyên mục mới: Kiến thức kinh tế cơ bản vào mỗi thứ 7 hàng tuần. Bài viết đầu tiên của chuyên mục sẽ giới thiệu cho bạn đọc về cách các phiên đấu giá trái phiếu chính phủ Mỹ được diễn ra.

Các loại trái phiếu phát hành bởi kho bạc Mỹ

Trái phiếu Kho bạc Hoa Kỳ có nhiều kỳ hạn và tên khác nhau:

• T-Bills: có thời hạn ngắn hơn 1 năm

• Notes: ngắn hơn 10 năm

• Trái phiếu kho bạc (Bonds) có thời hạn trên 10 năm

• Trái phiếu chính phủ bảo vệ nhà đầu tư khỏi lạm phát (TIPS) và Trái phiếu lãi suất thả nổi (FRN) với kỳ hạn khác nhau

Tất cả những trái phiếu >1 năm đều có thể được gọi là T-bonds, nhưng trái phiếu có kỳ hạn lớn hơn 10 năm không thể gọi là Notes.

FYI: Số lượng T-bills và Notes có xu hướng tăng mạnh vì từ năm ngoái đến nay.

• Nguyên nhân do lợi tức trái phiếu dài hạn quá cao => Kho Bạc không muốn khóa các khoản vay dài hạn (>10Y) với lãi suất cao, nên tạm thời phải tái cấp vốn bằng các khoản vay ngắn hạn.

Các cuộc đấu giá của Kho bạc Hoa Kỳ là “Dutch auctions”, nghĩa là tất cả những người đấu giá thành công đều phải trả cùng một mức giá (nhận được cùng một lợi suất), bằng với mức high yield (lợi suất cao nhất mà Chính phủ chấp nhận trả).

Vậy đấu giá trái phiếu Kho Bạc Mỹ được diễn ra như thế nào?

Thế nào là “Dutch auction”?

Có 2 loại hợp đồng thầu:

• Đấu thầu không cạnh tranh (non-competitive bid): cá nhân hoặc tổ chức nhỏ đồng ý với mọi mức giá thầu cuối cùng của cuộc đấu giá.

• Đầu thầu cạnh tranh (competitive bid): người đặt giá thầu chỉ định mức lãi suất mà họ sẵn sàng chấp nhận.

Ví dụ: Kho bạc muốn huy động 100 triệu USD T-bond 10Y với mục tiêu lợi tức 4%.

• Kho bạc nhận được 10 triệu USD đấu thầu không cạnh tranh => Kho bạc sẽ cần huy động thêm 90 triệu từ đấu thầu cạnh tranh.

• Các nhà thầu cạnh tranh đưa ra các mức lợi tức như sau:

  • 25 triệu USD => với lợi tức 3.88%

  • 20 triệu USD => lợi tức 3.90%

  • 30 triệu USD => lợi tức 4.0%

  • 30 triệu USD => lợi tức 4.05%

  • 25 triệu USD => lợi tức 4.12%

• Các bên đưa ra giá thầu thấp nhất (lợi suất thấp nhất) sẽ được chấp nhận trước và tăng dần cho đến khi phiên đấu giá gọi đủ 100 triệu USD.

  • Việc đặt thầu có thể diễn ra tối đa 30 ngày trước phiên đấu giá.

Với ví dụ trên, quy trình chấp nhận của Kho bạc như sau:

1. Khoản trái phiếu 10 triệu USD đấu thầu không cạnh tranh được chấp nhận.

   => Còn 90 triệu USD cần gọi vốn.

2. Kho bạc chấp nhận tất cả các giá thầu cho đến 4.0% → thu được 75 triệu USD → còn thiếu 15 triệu USD

3. Chấp nhận 15 triệu USD với lợi suất 4.05% (chỉ một nửa những người đặt giá thầu 4.05% được chấp thuận).

(Quy trình này hoàn toàn tự động.)

Kết thúc: tất cả các nhà thầu được chấp thuận đều nhận được mức lợi suất như nhau (cũng là mức cao nhất - high yield): 4.05%, ngay cả khi họ đặt mức lợi suất thấp hơn.

Cách đánh giá nhanh kết quả của cuộc đấu giá trái phiếu Kho Bạc

Để đánh giá xem một cuộc đấu giá thành công hay thất bại, hay chỉ ở mức đúng như kỳ vọng, có 3 yếu tố chính cần tập trung

1. Mức lợi suất cao nhất được chấp nhận

2. Cơ cấu người đấu giá

3. Tỷ lệ Bid-to-cover

Chúng ta cần so sánh những dữ liệu trên với kỳ đầu giá trước đó của trái phiếu kho bạc cùng kỳ hạn, đồng thời nhìn vào xu hướng thay đổi của các dữ liệu trên để thấy nhu cầu của thị trường đang như thế nào.

Trong bài viết này, Việt Hustler sẽ lấy ví dụ về kết quả của đấu giá T-bond 7Y ngày 02/25/2021.

• Đây là một cuộc đấu giá không mấy thành công khiến giá trái phiếu đã giảm đáng kể và lợi suất tăng vọt trên thị trường tự do.

  

(1) High yield: Mức lợi suất cao nhất được chấp nhận

Nhà đầu tư cần quan tâm xem liệu high yield cao hay thấp hơn lãi suất trái phiếu cùng kỳ hạn trên thị trường khi đó: chênh lệch bid/ask.

• High yield > lợi suất trên thị trường: đây là thương vụ kém hấp dẫn vì giá bán trái phiếu trong phiên đấu giá thậm chí còn thấp hơn so với trên thị trường.

  => Trái phiếu được coi là “tailed” so với trên thị trường

  • Mức tail càng cao chỉ ra rằng thị trường sơ cấp (wholesales) còn đòi hỏi lợi tức cao hơn cả thị trường thứ cấp (retail).

  • Phiên đấu giá T-bond 30Y tuần vừa rồi có mức tail cao kỷ lục: đây là một phiên đấu giá hoàn toàn thất bại!

    

• High yield < lợi suất trên thị trường: giá bán trái phiếu trong phiên cao hơn, trái phiếu được coi là “traded through” so với trên thị trường.

  • Dấu hiệu tích cực cho thấy người mua sẵn sàng chấp nhận lợi suất thấp hơn lợi suất thị trường (vốn đã thấp cho trái phiếu chính phủ với điều kiện kinh tế bình thường).

Tuy nhiên, điều này cũng cần được đặt trong các bối cảnh cụ thể.

• Mức traded through cao hơn so với kỳ đấu giá trước được coi là những dấu hiệu tích cực.

(2) Cơ cấu người đấu giá

Cơ cấu người đấu giá cho biết nhu cầu thực tế hay nhu cầu của dealer là động lực chính trong cuộc đấu giá.

Người tham gia đấu giá mua trái phiếu Kho bạc được chia làm 3 loại:

• Người mua gián tiếp (Indirect bidder): là người tham gia đấu giá thông qua trung gian, thường là những tổ chức tài chính nước ngoài không thể mua trực tiếp.

  • Giá trị gián tiếp thường được coi là đại diện cho nhu cầu về trái phiếu từ nước ngoài và do đó phân bổ tỷ lệ phần trăm cao hơn được coi là tích cực.

• Người mua trực tiếp (Direct bidder): là các tổ chức tài chính (không phải là agency) đặt giá thầu trực tiếp trong cuộc đấu giá, (không thông qua trung gian).

  Đối tượng này thường là các quỹ hưu trí, hedge fund, công ty bảo hiểm, ngân hàng, chính phủ và cá nhân.

  => Người đấu giá trực tiếp và gián tiếp được coi là tài khoản “có nhu cầu thực sự” trong phiên đấu giá.

• Primary Dealer (Đại lý sơ cấp được chỉ định): là các đại lý được chỉ định mua trái phiếu Kho Bạc trên thị trường sơ cấp để bán lại trên thị trường thứ cấp (market maker trên thị trường thứ cấp).

  • Primary dealer bắt buộc phải đặt giá thầu trong các phiên đấu giá và dùng tài khoản của chính họ.

  • Tỷ lệ phân bổ bán trái phiếu cho Primary Dealer cao hơn có thể là dấu hiệu tiêu cực vì nhu cầu thật trong nước và nước ngoài giảm (nên Kho Bạc yêu cầu các đại lý tham gia mạnh hơn vào cuộc đấu giá).

• Ví dụ phiên đấu giá ngày 02/25/2021:

  • lượng đặt thầu và lượng được chấp nhận cho Indirect bidder giống nhau và khá thấp,

  • trong khi Primary Dealer lại tham gia đặt thầu sôi nổi

  • => điều này cho thấy nhu cầu “thực” yếu trong phiên đấu giá.

(3) Tỷ lệ Bid-to-cover

Tỷ lệ Bid-to-cover = số lượng bid đặt thầu / lượng bid được chấp thuận.

Bid-to-cover (BTC) càng cao thì cuộc đấu giá càng thành công. Ngoài ra, các tiêu chí đi kèm như:

• Cuộc đấu giá thành công là cuộc đấu giá trong đó BTC vượt quá mức trung bình của 12 cuộc đấu giá trước đó cho cùng một loại trái phiếu.

• BTC thấp được coi là cuộc đấu giá thất bại.

• Tỷ lệ BTC thường vượt quá 2.0, đặc biệt đối với chứng khoán ngắn hạn.

• Một số yếu tố có thể ảnh hưởng khiến tỷ lệ BTC thấp, ví dụ như: Có nhiều cuộc đấu giá mới cùng lúc => số lượng trái phiếu đặt thầu cho 1 cuộc đấu giá sẽ giảm đi.

KẾT LUẬN

Kết lại, nguyên tắc chung để đánh giá mức độ thành công của phiên đấu giá là thông qua 3 yếu tố

1. Chênh lệch high yield so với lợi suất trên thị trường (chênh lệch bid/ask)

   • High yield < lợi suất trên thị trường là dấu hiệu tích cực, và ngược lại.

2. Cơ cấu các bên đặt giá thầu

   • Tỷ lệ đặt thầu và chấp thuận của indirect và direct bidder cao được coi là tích cực (do nhu cầu thật trên thị trường cao)

3. Tỷ lệ Bid-to-cover

   • Bid-to-cover (BTC) càng cao thì cuộc đấu giá càng thành công.

Có thể vào những thời điểm nhất định, tùy vào tình hình thị trường, nhà đầu tư sẽ phải quan tâm tới những chi tiết khác trong bản công bố kết quả đấu giá trái phiếu. Song đây là 3 yếu tố cốt lõi khi đánh giá kết quả đấu thầu trái phiếu chính phủ Mỹ.