10 thống kê quan trọng trong đầu tư dài hạn và sức mạnh lãi kép

Lạm Phát, Chi Tiêu Và Sản Xuất Đều Hướng Về Suy Thoái - Tổng Kết Tháng 5

Báo cáo PCE tháng 4 xác nhận nước Mỹ đã cận kệ suy thoái như trong báo cáo GDP ngày hôm qua, với lạm phát còn cao trong khi chi tiêu, thu nhập và tiết kiệm tiếp tục lao dốc. Trong khi đó Chicago PMI bất ngờ giảm mạnh hơn nhiều so với dự kiến, gây ra lo ngại về suy thoái cận kề, kéo SPX gãy mạnh về 5200 trước khi tìm được hỗ trợ. Trong video này thì Steve cũng sẽ review một vài trade quan trọng trong tháng 5 và các quy tắc cơ bản nhất khi đánh giá một chiến thuật sell options.

Xuyên suốt lịch sử hơn 120 năm, thị trường chứng khoán luôn được coi là phong vũ biểu của nền kinh tế toàn cầu. Nó không chỉ phản ánh những sự kiện quan trọng mà còn thể hiện tâm lý chung của các nhà đầu tư. Dù phải trải qua nhiều giai đoạn sụt giảm trong ngắn hạn, thị trường chứng khoán vẫn khẳng định một xu hướng chung: cổ phiếu là kênh đầu tư tốt nhất về lâu dài. Vì vậy, việc tìm kiếm những doanh nghiệp và cổ phiếu tăng trưởng bền vững luôn là mục tiêu hàng đầu của các nhà đầu tư thông minh.

Đồng thời, các nhà đầu tư có thể tận dụng sức mạnh của lãi kép để tối đa hóa lợi nhuận của mình. Việc hiểu rõ và áp dụng lãi kép sẽ giúp gia tăng đáng kể tài sản đầu tư qua thời gian.

Bài viết tuần này của Viet Hustler sẽ mang đến cho bạn những góc nhìn thú vị về thị trường chứng khoán, các thống kê đầu tư dài hạn và đầu tư vào cổ phiếu, và lý do tại sao các nhà đầu tư nên tận dụng lãi kép để tối đa hóa tài sản của mình.

Phần I: Cổ phiếu và câu chuyện đầu tư dài hạn

1. Hành trình 120 năm của Dow Jones và xu hướng chung của thị trường chứng khoán

Là một trong những chỉ số lâu đời nhất và nổi tiếng nhất, chỉ số công nghiệp Dow Jones (DJIA) đã phản ánh nền kinh tế xuyên suốt các sự kiện quan trọng trên toàn cầu lên thị trường chứng khoán Mỹ.

Kể từ khi hình thành từ tháng 5/1896 đến nay, DJIA đã tăng hơn 50,000% .

Một số giai đoạn khủng hoảng và phục hồi tiêu biểu:

1898: Chiến tranh Tây Ban Nha-Mỹ.
1914-1918: Chiến tranh Thế giới thứ nhất.
1929-1954: Sụp đổ thị trường chứng khoán (Great Depression) vào năm 1929 dẫn đến khoảng thời gian dài phục hồi kéo dài 25 năm.
- 1939-1945: Chiến tranh Thế giới thứ hai.
1962: Khủng hoảng tên lửa Cuba.
2000-2007: Tâm lý hưng phấn phi lý về Dot-com bubble và các cuộc khủng hoảng sau khi bong bóng vỡ, phục hồi kéo dài 6 năm.
- FYI: Dow Jones lao dốc gần 30% trong tháng 9/2001.
2001: Sự kiện 11/9.

→ Tuy nhiên biểu đồ 120 năm của Dow Jones cho thấy một xu hướng chung:

Bất chấp các khủng hoảng kinh tế và chính trị dẫn đến những giai đoạn recovery có thể kéo dài tới hàng chục năm, thị trường chứng khoán vẫn tiếp tục xu hướng tăng trưởng trong dài hạn nhờ sự phát triển của con người.

Các giai đoạn bull và bear market trong lịch sử:

2. Về lâu dài, cổ phiếu vẫn là khoản đầu tư tốt nhất

Bắt đầu đầu từ USD 1 từ năm 1800, tổng số tiền nhận được trên danh nghĩa tính đến năm 2006 của các khoản mục đầu tư như sau:

Cổ phiếu: ~12.7 triệu USD.
Trái phiếu: ~18,235 USD.
Tín phiếu kho bạc (Bills): 5,061 USD.
Vàng: ~32.84 USD.
Chỉ số giá tiêu dùng (CPI): ~16.84 USD.

Như vậy có thể thấy một xu hướng dễ thấy:

Cổ phiếu là hình thức đầu tư có tỷ suất lợi nhuận cao nhất trong dài hạn, dù mức rủi ro của cổ phiếu cao hơn các loại tài sản khác.
…tiếp sau đó là trái phiếu và tín phiếu.

3. Tâm lý (của nhà đầu tư) trong chu kỳ thị trường ngắn hạn

Tâm lý nhà đầu tư trong một chu kỳ thị trường (Psychology of a Market Cycle) => cho thấy phản ứng ngắn hạn của nhà đầu tư đối với các sự kiện kinh tế.
Tâm lý thị trường luôn lặp lại theo chu kỳ như sau:
- Take off (Khởi động): Giá bắt đầu tăng nhẹ. → Nhà đầu tư thận trọng quan sát.
- First Sell Off (Đợt bán đầu tiên): Sau khi đạt mức nhất định, xuất hiện đợt bán tháo nhẹ. → Một số nhà đầu tư chốt lời, điều chỉnh ngắn hạn.
- Bear Trap: Giá tiếp tục tăng sau đợt bán đầu tiên. → Niềm tin rằng xu hướng tăng vẫn tiếp tục, nhà đầu tư tự tin và lạc quan.
- Media Attention (Truyền thông chú ý): Giá tăng mạnh thu hút truyền thông. → Nhà đầu tư trở lên hào hứng.
- Enthusiasm (Phấn khích): Hiệu ứng bầy đàn xuất hiện thu hút nhiều nhà đầu tư hơn. → Tâm lý tham lam bắt đầu xuất hiện.
- Greed (Tham lam): Sự lạc quan quá mức đẩy giá trị thị trường vượt xa giá trị thực.
- Delusion (Ảo tưởng): Tâm lý “lần này sẽ khác” xuất hiện, tin thị trường không giảm, tạo cảm giác an toàn giả.
- New Paradigm (Tư tưởng mới): Nhà đầu tư tin tưởng tuyệt đối vào xu hướng tăng mạnh mẽ.
- Denial (Phủ nhận): Giá bắt đầu giảm, nhà đầu tư từ chối chấp nhận, tin giá sẽ tăng trở lại.
- Bull Trap: Giá tăng nhẹ nhưng chỉ là 1 bẫy cho nhà đầu tư do sự lạc quan giả định trên thị trường.
- Fear (Sợ hãi): Giá sụt giảm mạnh, tâm lý sợ hãi xuất hiện.
- Capitulation (Đầu hàng): Hoảng loạn, chấp nhận bán tháo cắt lỗ.
- Despair (Tuyệt vọng): Giá chạm đáy, niềm tin của nhà đầu tư bị phá hủy hoàn toàn.
- Return to the Mean (Trở lại mức trung bình): Giá hồi phục dần về xu hướng trung bình dài hạn (đường đứt đoạn màu ghi) ~~ niềm tin dần hồi phục nhưng vẫn thận trọng.
  FYI: Dù tăng hay giảm mạnh trong ngắn hạn, thì cổ phiếu luôn dao động xung quanh xu hướng trung bình dài hạn (mean reversion).

4. Những dấu hiệu của sự hưng phấn và cực đoan của thị trường

Dấu hiệu thị trường tăng trưởng nóng

Số lượng IPO lớn.
Giá cả tăng nhanh.
Sử dụng đòn bẩy tài chính quá mức.
Tín dụng dễ dàng.
Volume giao dịch cao.
P/E và EV/EBITDA ở mức cao lịch sử.
Hàng hóa nghệ thuật và hàng xa xỉ bùng nổ.
Người người nhà nhà đưa tin về tài chính.
Tâm lý “lần này sẽ khác”, kỳ vọng mức đỉnh mới.
Nhà đầu tư nghiệp dư sẵn sàng bán tài sản để mua cổ phiếu.
Sự sáng tạo sản phẩm mới dẫn đến hưng phấn quá đà
- … như internet những năm 2000 (Dot-com Bubble) hay gần đây là AI.
Tâm lý bầy đàn kéo dài
- …khiến giá cổ phiếu vượt quá xa giá trị thực.

Dấu hiệu thị trường chạm đáy

Không có các thương vụ M&A (mua bán sáp nhập).
Không có IPO.
Quỹ đầu tư mạo hiểm (venture capital) không có vốn đầu tư mới.
P/S, P/E và EV/EBITDA rất thấp.
Nhiều công ty giao dịch dưới giá trị sổ sách (book value).
Ngân hàng trung ương thực hiện chính sách nới lỏng 6 - 12 tháng.
Các ngành từng được ưa thích trước đây bị ghét bỏ.
Chỉ người có điểm tín dụng cao mới được cho vay.
Nhà đầu tư trở nên thận trọng và rời khỏi thị trường.
Tâm lý tiêu dùng tiêu cực.

Nhìn lại 10 thương vụ M&A khủng nhất mọi thời đại:

5. Tăng trưởng doanh thu là động lực chính thúc đẩy giá cổ phiếu trong dài hạn

Theo các mốc 1 năm, 3 năm, 5 năm và 10 năm từ 1990 - 2009, các yếu tố đóng góp vào tổng lợi nhuận của nhóm top-quartile trong S&P 500 cho thấy một xu hướng chung:

Tăng trưởng doanh thu là yếu tố quan trọng nhất trong việc tạo ra tổng lợi nhuận cổ đông trong dài hạn.

6. Các công ty có ROIC cao sẽ hoạt động tốt hơn theo thời gian

Trong giai đoạn từ năm 1999 đến 2015:

Các công ty trong top 25% có ROIC cao nhất: hiệu suất tích lũy tăng liên tục, vượt 120% vào năm 2015.
Các công ty trong top 25% có ROIC thấp nhất: hiệu suất tích lũy giảm xuống dưới -60% vào 2015.

Như vậy:

Tỷ suất lợi nhuận trên vốn đầu tư (ROIC) là yếu tố quan trọng để đánh giá hiệu suất công ty trong dài hạn.
Công ty có ROCI cao sẽ tạo ra nhiều lợi nhuận từ vốn đầu tư hơn so với phần lớn các công ty khác, từ đó mang lại lợi nhuận cao hơn cho cổ đông trong dài hạn.

So sánh hiệu suất dài hạn: Apple và Domino's Pizza.
Apple: tăng trưởng gần +2,500% kể từ 2009-2020.
… nhờ sự cải tiến liên tục của các sản phẩm công nghệ như iPhone, iPad, và Apple Watch.
Domino's Pizza: tăng hơn +6,500% cùng kỳ.
Bắt đầu từ 1 cửa hàng vào năm 1960, Domino's Pizza hiện có 17,000 cửa hàng toàn thế giới, nhờ vào phát triển hệ thống giao hàng nhanh chóng và chiến lược kinh doanh bền vững.
→ Domino's Pizza dù không phải là một công ty công nghệ lớn như Apple, vẫn có thể là một khoản đầu tư dài hạn tuyệt vời nhờ vào sự phát triển ổn định và bền vững.

Phần II: Lãi kép - “kỳ quan thứ 8 của thế giới”

1. Sức mạnh của lãi kép trong thúc đẩy tốc độ tăng trưởng

Thiên tài Albert Einstein đã gọi lãi kép là “Kỳ quan thứ 8 của thế giới” do sức mạnh của nó.

Hiểu đơn giản:

Lãi kép (compounding interest) là tiền lãi sinh ra cộng dồn vào tiền gốc để tiếp tục một chu kỳ sinh lãi mới.
Chu kỳ này cứ lặp đi lặp lại trong suốt kỳ hạn đầu tư.
Lãi mới cộng dồn vào tiền gốc càng nhiều, chu kỳ lặp đi lặp lại khiến tài sản sẽ càng tăng mạnh ở những chu kỳ sau.

Sức mạnh của lãi kép: Nếu bạn gấp đôi 0.01 USD mỗi ngày trong 30 ngày, bạn sẽ có 5,368,709.12 USD!

2. Thời gian tham gia thị trường ảnh hưởng lớn đến sức mạnh lãi kép

Với mức lãi kép hàng năm đủ lớn (ví dụ với 8% bên dưới): đầu tư sớm sẽ có lợi hơn “đầu tư nhiều”.

Nhà đầu tư 1 (màu xanh) đầu tư từ năm 25 tuổi, chỉ đầu tư 5,000 USD trong 10 năm tới năm 34 tuổi. Không đầu tư thêm sau đó.
Nhà đầu tư 2 (màu cam) đầu tư từ năm 35 tuổi, đầu tư 5,000 USD liên tục trong 3 năm.

Tính tới năm 65 tuổi, khoản tích lũy của nhà đầu tư 1 đạt 787K USD, vẫn cao hơn nhà đầu tư 2 (661K USD), mặc dù chỉ đầu tư trong 10 năm đầu tiên!
- …nhờ thời gian bắt đầu sớm hơn.

Thời gian tham gia thị trường ảnh hưởng lớn đến sức mạnh lãi kép.
Bắt đầu đầu tư sớm nhất có thể sẽ là lợi thế lớn giúp những người trẻ tuổi hơn cả những chuyên gia tài chính.

Tất nhiên điều này chỉ đúng với mức lợi tức / lãi suất đủ lớn: ví dụ với mức lãi suất trái phiếu ~5%, điều này cũng không hoàn toàn đúng.
- Nhưng dù sao chỉ đầu tư trong 10 năm đầu mà nhận được 80% số tiền so với người đầu tư 30 năm sau đó thì cũng có lợi hơn rất nhiều!

3. Lãi kép đẩy nhanh sức mạnh của tái đầu tư cổ tức

Giả sử, cùng một khoản đầu tư 50,000 USD, tỷ lệ tăng trưởng hàng năm 8%:
- Nhà đầu tư A (màu cam) sử dụng cổ tức để chi tiêu
  → Tài sản sau 40 năm đạt ~1 triệu USD.
- Nhà đầu tư B (màu xanh) tái đầu tư cổ tức (tiếp tục dùng cổ tức mua thêm cổ phiếu, giả sử công ty chia cổ tức 3.33%)
  → Tài sản sau 40 năm đạt hơn 3 triệu USD!

Các nhà đầu tư tái đầu tư cổ tức sẽ giúp lợi nhuận hàng năm và tổng tài sản tăng đáng kể trong tương lai.

4. Vì sao cột mốc 100,000 USD đầu tiên lại quan trọng?

Tại cuộc họp cổ đông của Berkshire Hathaway vào những năm 1990, một chàng trai trẻ đã xin lời khuyên từ Charlie Munger, cựu phó chủ tịch Berkshire Hathaway, làm thế nào để trở nên giàu có:

“Hãy đạt cột mốc 100,000 USD đầu tiên. Đây là một thử thách lớn, nhưng bạn phải làm được. Một khi đã đạt được cột mốc quan trọng này, việc tiết kiệm và đầu tư tiếp theo sẽ trở nên dễ dàng hơn nhiều.”

Vì sao tích lũy được 100,000 USD đầu tiên lại quan trọng?

Giả sử bạn có thể gửi tiết kiệm 10,000 USD/năm với mức lãi suất 7%/năm.

→ Như vậy cần đến 7.84 năm để đạt được con số 100,000 USD đầu tiên, và cũng là khoảng thời gian dài nhất.

Không chỉ nằm ở khoảng thời gian dài, việc tích lũy được 100,000 USD còn đòi hỏi bạn cần tăng thu, giảm chi nghiêm ngặt (như đa dạng hóa nguồn thu, cắt giảm khoản chi không bắt buộc,…)

Từ 100,000 USD, sức mạnh lãi kép bắt đầu tăng đáng kể

Giả sử việc tiết kiệm tiếp tục được duy trì:
- Tăng từ $100K lên $200K: mất 5.1 năm.
- Tăng từ $200K lên $300K: mất 3.78 năm.
- …
- Tăng từ $900K lên $1M: chỉ mất 1.35 năm!

Tóm lại:

Nền tảng tài chính: 100,000 USD đầu tiên có thể được xem như một cột mốc quan trọng trong việc xây dựng nền tảng tài chính cá nhân.
Sau khi đạt được số tiền này, việc đầu tư và tăng trưởng tài sản sẽ trở nên dễ dàng hơn nhờ vào lãi kép và các cơ hội đầu tư tốt hơn.
Lãi kép: Một khi đã tích lũy được số tiền ban đầu, lãi kép sẽ giúp tài sản tăng lên nhanh chóng, khiến quá trình tiết kiệm và đầu tư trở nên ít khó khăn hơn.

KẾT LUẬN

Trên thực tế, không ai có thể đảm bảo về một lãi suất nhất định khi đầu tư, nhưng thị trường cổ phiếu đã chứng minh hiệu suất tốt của mình kể từ khi bắt đầu hình thành đến nay. Để tối ưu hóa sức mạnh của "lãi kép" và "thời gian", nhà đầu tư cần kiên trì, thực hiện đều đặn và có nguyên tắc, cũng như là tối ưu mức lãi suất bằng cách lựa chọn kênh đầu tư phù hợp thật kỹ lưỡng.

Mặc dù sự kỳ diệu của lãi kép được đề cập rất nhiều trong các tài liệu tài chính, nhưng thực chất đây chỉ là một công thức toán học thông thường, không hơn, không kém. Bằng cách bắt đầu sớm và tuân theo một số nguyên tắc đầu tư cơ bản, nhà đầu tư có thể tiến gần hơn đến việc xây dựng một tương lai giàu có cho bản thân.