GÓC NHÌN DOANH NHÂN

Starbucks - Tiệm Cà Phê có Ngân Hàng hay là Ngân Hàng có Tiệm Cà Phê?

Mô hình "ngân hàng giấu mặt" đằng sau Starbucks, Carnival, Naked Wines, Delta và Travel + Leisure

Thị Trường Nghĩ Sao Về Trump-Biden Tối Qua?

PCE Tăng Niềm Tin FED Cắt Tháng 9


Trong thế giới kinh doanh hiện đại, các công ty không chỉ dừng lại ở việc cung cấp sản phẩm, dịch vụ mà còn tìm cách kiểm soát dòng tiền để đạt được lợi nhuận tối đa. Những doanh nghiệp thành công thường là những doanh nghiệp có khả năng quản lý dòng tiền một cách hiệu quả và sáng tạo.

Trên thực tế, việc triển khai các hoạt động kinh doanh chính của các doanh nghiệp hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) hoặc dịch vụ giải trí, du lịch… có khi còn ít siêu lợi nhuận hơn hoạt động “ngân hàng ngầm” của họ.

Nhìn vào cách hoạt động của một ngân hàng thương mại, họ giữ tiền của khách hàng và trả lãi suất. Trong khi đó, các công ty FMCG này đôi khi lại "đội lốt" ngân hàng sẽ không trả bất kỳ khoản lãi nào cho việc giữ tiền của khách. Nói cách khác, công ty đang tạo ra lợi nhuận thông qua việc nắm lượng tiền mà khách hàng trả trước trong hệ thống.

Bài viết tuần này của Viet Hustler sẽ chỉ ra những ví dụ cụ thể của các công ty: Starbucks, Carnival, Naked Wines, Delta và Travel + Leisure, từ đó vén màn những thủ thuật của các công ty lồng ghép các chiến lược tài chính để nắm giữ dòng tiền khách hàng.

(Note: Lược dịch từ bài gốc của tác giả Marc Rubinstein có bổ sung thêm dữ liệu từ Viet Hustler)


1- Starbucks: Ngân hàng “đội lốt” quán cà phê, khách hàng tự nguyện gửi 1-2 tỷ USD với lãi suất 0%

Nếu McDonald’s được coi như mô hình kinh doanh bất động sản, Harvard giống một hedge fund đội lốt trường học, thì Starbucks cũng đang âm thầm hoạt động theo kiểu ngân hàng mà chẳng ai hay.

Starbucks Rewards – Bắt đầu từ thẻ quà tặng tích điểm thưởng

Một trong những bước ngoặt lớn nhất của Starbucks xây dựng nền tảng công nghệ và hệ thống thẻ thành viên: Starbucks Rewards.

Thẻ thành viên cho phép người dùng nạp tiền để sử dụng mua hàng tại các cửa hàng Starbucks.

  • Khách hàng có thể tiêu tiền trên thẻ và tích điểm để được tặng đồ uống miễn phí.

  • Người tiêu dùng có thể truy cập wifi miễn phí và cà phê có thể refill.

  • Khoảng 44% giao dịch tại Starbucks hiện nay thông qua chương trình thẻ thành viên.

    • Trong giai đoạn Covid, con số này lên tới 80%!

  • Theo thống kê, các thành viên Starbucks Rewards cũng chi “mạnh tay” gấp 3 lần so với khách hàng uống cà phê thông thường.

  • Dưới góc nhìn tiêu dùng, chương trình Starbucks Rewards giống một dạng trả trước + tích điểm thanh toán + lưu trữ thông tin người dùng.

Tuy nhiên dưới góc độ của Starbucks, chương trình này đang giúp chiếm dụng vốn dễ dàng với lãi suất 0%!

Hình thức chiếm dụng vốn công khai

  • Nhiều khách hàng đã không ngần ngại “gửi tiền” thẳng vào app Starbucks, khiến đây trở thành ứng dụng tặng thưởng nhà hàng phổ biến nhất trong ngành.

    • …doanh thu qua app chiếm tới 40-50% tổng doanh thu của Starbucks.

    • 41% người dùng tại Mỹ và Canada thanh toán bằng thẻ Starbucks.

Most popular restaurant loyalty apps

Trong báo cáo quý 3/2022, Starbucks công khai 1.7 tỷ USD trong các tài khoản Starbucks Rewards!

số tiền lưu trữ trong "ngân hàng" Starbucks
Bí mật sau đế chế Starbucks: Ngân hàng ‘đội lốt’ quán cà phê, khách hàng tự nguyện ‘gửi’ 1-2 tỷ USD với lãi suất 0% - Ảnh 2.
  • Trong khi hơn 3,900 ngân hàng tại Mỹ (~85% ngân hàng) có tổng tài sản dưới 1 tỷ USD (theo FDIC).

    • VD: Customers Bank (780 triệu USD), Green Dot Corporation (560 triệu USD)….

Starbucks đang giữ nhiều tiền mặt hơn khá nhiều các ngân hàng!

  • Thậm chí khoảng 10% số tiền gửi thường bị lãng quên/không được dùng đến, tạo thành nguồn thu "từ trên trời rơi xuống" cho Starbucks.

Số dư thẻ quà tặng mà không được khách hàng Starbucks sử dụng còn được gọi là breakage.

  • Báo cáo tài chính năm 2017-2019, số tiền gửi bị lãng quên lần lượt là 104.6 triệu USD, 155.9 triệu USD125 triệu USD.

  • Tháng 9/2023, số dư breakage ghi nhận tới 215 triệu USD, tương đương 13% số dư thẻ quà tặng chưa được sử dụng.

Ngân hàng rút tiền bằng …cà phê

Điểm mấu chốt ở đây là: Starbucks không cho rút hoàn tiền sau khi khách hàng đã nạp vào tài khoản.

  • Tiền nạp vào app Starbucks chỉ có thể được rút ra bằng …cà phê.

    • …do vậy, Starbucks không cần lưu trữ tiền mặt nhất định (như bank reserve) để đề phòng ngừa rủi ro bankrun như các ngân hàng.

    • … khác với PayPal: vẫn bị yêu cầu dự trữ tiền mặt, để phòng ngừa rủi ro khách hàng rút tiền.

  • Với khoản tiền vay với lãi suất 0%, Starbucks hoàn toàn có thể sử dụng đem đi đầu tư, mở rộng hoạt động kinh doanh và kiếm thêm lợi nhuận mà không cần chia sẻ cho khách hàng…

→ Starbucks có thể chiếm dụng vốn của người tiêu dùng hoàn toàn công khai và hợp pháp!

Mặc dù Starbucks cần tung thêm những chính sách ưu đãi/khuyến mãi/điểm thưởng cho khách, công ty vẫn tiết kiệm được khoản chi phí chiết khấu nếu khách thanh toán qua Visa hoặc Mastercard.

  • Ước tính khoản tiền này lên tới ~300 triệu USD/năm.


2- Carnival Cruise Lines: Đi lên từ nguồn tiền đặt cọc của khách hàng

Bắt đầu từ một vụ hợp tác kinh doanh vận tải biển thành công

  • Năm 1966, Ted Arison mời Knut Kloster thành lập một công ty Norwegian Caribbean Lines kinh doanh du thuyền.

  • Công việc kinh doanh thành công nhanh chóng sau đó:

    • Giáng sinh năm đó, chuyến du ngoạn Bahamas trên tàu Sunward có tới 540 hành khách.

    • Công việc kinh doanh thành công lớn tại Miami, các chuyến du ngoạn trên tàu Sunward được bán chạy nhanh chóng.

Về phía Ted, ông chịu trách nhiệm điều hành mảng khách sạn, giải trí, tiếp thị và đại lý du lịch.

Nhưng chẳng mấy chốc, Ted đã phát hiện ra một lỗ hổng tài chính có thể tận dụng.

Lỗ hổng trong nguồn tiền kinh doanh

  • Thời điểm đó khi thông tin còn phụ thuộc vào giấy bút và điện thoại cố định, khách hàng thường đặt trước cho chuyến du ngoạn ít nhất 1 năm, và Ted là người thu khoản đặt cọc.

  • Khi chuyến đi kết thúc, Ted sẽ gửi tiền đến Oslo, Na Uy….

  • … nhưng trước đó, khoản tiền sẽ được lưu trữ trong tài khoản mà ông nắm giữ tới 1 năm.

Do hoạt động kinh doanh phát triển, số tiền này nhanh chóng lên tới hàng triệu USD!

  • Ted đã nhanh chóng đầu tư số tiền này vào các tàu chở hàng, bất động sản,… để sinh lời.

Xung đột và kết thúc hợp tác

  • Khi hoạt động đầu tư ngoài luồng bị phát hiện, Kloster không hề hài lòng.

    • Năm 1971, kiểm toán phát hiện thiếu 7 triệu USD doanh thu công ty, tương đương hơn 2/3 doanh thu hàng năm.

  • Cũng phải mất tới vài năm sau đó tòa án mới phán quyết Ted trả lại 60% số tiền đã “chiếm đoạt”.

Trong lúc đó, Ted đã đóng các tài khoản ngân hàng tại Miami và đến châu Âu thành lập công ty riêng Carnival Cruise Lines.

  • Trên thực tế, các hãng du thuyền ngày nay vẫn hưởng lợi từ dòng tiền "float" của khách hàng cọc trước, nhưng thay vì đầu tư các tài sản thanh khoản thấp, công ty thường đầu tư trực tiếp vào hoạt động kinh doanh.

    • Tính đến cuối tháng 2, tiền đặt cọc trên bảng cân đối kế toán của Carnival lên tới 7 tỷ USD, đủ để đầu tư 1/6 tài sản và thiết bị (chủ yếu là tàu biển).


3- Naked Wines: Chương trình tích điểm cho các khách hàng “angels”

  • Naked Wines là công ty hoạt động kinh doanh rượu tại Anh, Mỹ và Úc với gần 800,000 khách hàng.

  • Tuy nhiên thực tế, Naked Wines cũng hoạt động giống như một ngân hàng khi sử dụng rượu như một loại hình tiết kiệm.

Cách hoạt động của Naked Wines:

  • Không chỉ là “thượng đế”, khách hàng còn được gọi là “thiên thần” (angels) nếu tham gia chương trình tiết kiệm rượu vang của Naked Wines.

    • Cụ thể, mỗi tháng, các “angels” sẽ nạp tiền trả trước vào tài khoản Naked Wines và sẽ được giảm giá khi mua rượu vang sau đó.

Mô hình này giúp Naked Wines có được nguồn vốn từ trước để mua được rượu chất lượng cao cho khách hàng.

  • Tính đến cuối tháng 3/2023, các khách hàng “angels” đã gửi tới £67 triệu trên bảng cân đối kế toán (tương đương ~£78/người).

Rắc rối từ lượng khách hàng sụt giảm

  • Sau Covid, nhiều “angels” đăng ký năm 2020, 2021 hủy đăng ký thành viên.

  • Tỷ lệ khách hàng quay lại mua hàng giảm từ 88% xuống 73% trong 6 tháng, tính đến tháng 3/2022.

  • Số lượng “angels” bắt đầu giảm sau khi đạt đỉnh 964,000 vào tháng 3/2022.

Khách hàng sụt giảm, trong khi công ty tích trữ quá nhiều hàng tồn kho cho chương trình này, trong khi tình trạng thanh khoản của công ty cũng khá xấu

  • Điều may mắn là Naked Wines đã vượt qua giai đoạn khó khăn nhất, nhờ vào lượng khách hàng trung thành ổn định.

    • Khi công ty đang phát triển nhanh, tỷ lệ rút tiền từ tài khoản dao động từ 20-25% trong 6 tháng.

    • Tuy nhiên tỷ lệ này đã giảm xuống chỉ còn khoảng 10% trong giai đoạn công ty gặp khó khăn tài chính.


4- Một số case study khác

SkyMiles: Động lực tăng trưởng doanh thu của Delta Air Lines

  • Chương trình SkyMiles của Delta là một trong những chương trình thành viên lớn nhất thế giới….,

  • …. với 25 triệu thành viên tạo ra 6.6 tỷ USD doanh thu năm 2023, góp phần quan trọng vào lợi nhuận của hãng.

  • Chương trình cho phép các thành viên mua vé sẽ được tích lũy điểm thưởng dựa trên chặng bay cho lần sử dụng dịch vụ kế tiếp.

    • Cuối năm ngoái, Delta có 8.4 tỷ USD điểm thưởng chưa sử dụng.

→ Các hãng hàng không sẽ được hưởng lợi khi bán điểm thưởng cho đối tác/khách hàng do nhận được tiền mặt ngay khi phát hành điểm thưởng.

Travel + Leisure Co: Cho vay dưới hình thức kinh doanh mô hình timeshare

Travel + Leisure Co là công ty chuyên kinh doanh theo mô hình “timeshare” cho du khách Mỹ.

Ví dụ về mô hình timeshare:

  • Travel + Leisure Co bán “mặt hàng” là quyền sử dụng một căn hộ trong 7 ngày vào tháng 6 hàng năm cho các bên làm du lịch và khách du lịch (timeshare units).

  • Và thời gian này được cố định trong suốt 20 – 30 năm sử dụng.

  • Khách có thể tận dụng thời gian này cho kỳ nghỉ của mình, hoặc có thể cho thuê lại.

  • Tuy nhiên đây là một loại hình đầu tư du lịch đắt đỏ,

    • Ước tính chi phí trung bình mỗi hợp đồng khoảng 24,000 USD + chi phí bảo trì hàng năm 1,170 USD.

  • Travel + Leisure Co cũng hoạt động như một ngân hàng cho vay thế chấp mortgage:

    • Khách hàng chỉ phải trả down-payment từ 10%, còn Travel + Leisure Co sẽ cho họ trả dần với một ít lãi suất.

      Do vậy trong năm 2023, 74% số lượng giao dịch timeshare đều do Travel + Leisure tài trợ, với 56% theo hình thức vay dài hạn.

      • Năm 2023, lãi từ việc cung cấp tín dụng này đã đóng góp 427 triệu USD vào tổng doanh thu của công ty, chiếm 11% tổng doanh thu tổng.

Thông thường thì các công ty kinh doanh kiểu này không trực tiếp cung cấp tín dụng cho khách hàng (mà thông qua một tổ chức tài chính cho vay khác) — do lo ngại việc kiểm soát nợ quá hạn và truy thu nợ.

Nhưng Travel + Leisure Co. lại là ngoại lệ. Họ tự kiểm soát chất lượng tín dụng (credit worthiness) của khách hàng.

Đáng chú ý là điểm FICE của khách hàng Travel + Leisure thường khá cao

  • Tương tự như một công ty bảo hiểm, Travel + Leisure cũng điều tra lịch sử tín dụng người dùng trước khi cho vay, dựa trên điểm FICO (điểm đánh giá độ rủi ro tín dụng).

    → Điểm FICO của khách hàng công ty đạt 739 điểm (2023), so với trung bình cả nước ~717 điểm.


Kết luận

Có thể thấy rằng, dù các hình thức sử dụng vốn khác nhau, nhưng các công ty Starbucks, Carnival Cruise Lines, Naked Wines, Delta hay Travel + Leisure đều có đặc điểm chung là hoặc sử dụng dòng tiền của khách hàng cho các chiến lược tài chính riêng, hoặc kiếm thêm lợi nhuận từ việc cung cấp tín dụng cho khách hàng. Từ đó họ trở thành những “ngân hàng giấu mặt” trong các lĩnh vực của mình.

Điển hình với chuỗi cà phê lớn nhất thế giới Starbucks - với hơn 34,000 cửa hàng toàn cầu, nhưng ít ai nhận ra rằng Starbucks đang hoạt động như một ngân hàng “bí mật”. Nhờ sử dụng chương trình tích điểm thưởng, Starbucks luôn có sẵn 1-2 tỷ USD “tiền gửi” với lãi suất 0% và khách chỉ có thể rút tiền bằng… cà phê. Công ty rượu Naked Wines và hãng hàng không Delta Air Lines cũng sử dụng mô hình tích điểm này.

Hay với các công ty khác như Carnival Cruise Lines - công ty kinh doanh vận tải biển đã sử dụng nguồn cọc trước cả năm cho các chuyến đi nghỉ để đầu tư, kinh doanh bất động sản,… Và Travel + Leisure cũng đang kinh doanh mô hình timeshares các căn hộ du lịch đi kèm với hình thức cho vay mortgage trá hình.

Điều này không chỉ tăng cường tính thanh khoản hoặc khả năng đầu tư sinh lời mới lạ của doanh nghiệp, mà còn tạo ra sự ổn định và linh hoạt trong việc đối phó với biến động thị trường. Trong kinh doanh hiện đại, ai làm chủ được dòng tiền sẽ cơ hội thành công bền vững.


Tưng Bừng Quốc Khánh Mỹ – Săn Khuyến Mãi Tức Thì!

Trong dịp Quốc khánh Mỹ này, Viet Hustler mang đến cho bạn cơ hội săn khuyến mãi hấp dẫn khi đăng ký trở thành thành viên vàng của Dan Steel Trading Club:

- Giảm ngay 10% cho gói 3 tháng, từ $600 chỉ còn $540.
- Giảm ngay 20% cho gói 6 tháng, từ $1200 chỉ còn $960.

Thời gian khuyến mãi: 1/7 đến 7/7/2024

Đừng bỏ lỡ cơ hội này để nâng cao kiến thức và kỹ năng đầu tư với chi phí tiết kiệm nhất cùng cộng đồng Viet Hustler.

Thông tin chi tiết: https://dansteel.memberful.com/join

Chúc bạn có một kỳ nghỉ Quốc khánh Mỹ thật vui và đầy ý nghĩa cùng Viet Hustler!

Đăng nhập để đọc toàn bộ bài viết

Tạo tài khoản để truy cập nội dung premium.

0

Bình luận (0)

Chưa có bình luận nào

Hãy là người đầu tiên bình luận