Jim Simons: từ thiên tài toán học đến tỷ phú phố Wall

Năm 1982, một thiên tài toán học của Cục An ninh Quốc gia Hoa Kỳ đã xây dựng một quỹ giao dịch định lượng (quantitative trading fund) mang lại hơn 100 tỷ USD cho các nhà đầu tư. Với tỷ suất lợi nhuận 66%/năm, thành tích của ông thậm chí còn cao hơn Warren Buffet, George Soros, Carl Icahn, hay tất cả các nhà đầu tư nổi tiếng khác.

Không ai khác, tỷ phú thông minh nhất trong lĩnh vực tài chính này chính là Jim Simons.

Từ thầy giáo Harvard…

Sinh ra trong 1 gia đình bình thường gốc Do Thái, tỷ phú Jim Simons bộc lộ sự thông minh từ khi còn rất nhỏ. Ông sớm khẳng định năng khiếu về toán học và có được những “điểm sáng” trong học vấn. Ông quyết định theo đuổi sự nghiệp dạy học và từng có nhiều năm công tác tại trường Đại học danh giá thế giới như MIT và Harvard.

Năm 1964, ông tham gia cộng tác tại Viện Phân tích Quốc phòng (Institute for Defense Analyses). Công việc chính của ông là phân tích dữ liệu và giúp giải mã truy lùng các mối đe dọa quân sự tiềm năng cho Cục An ninh Quốc gia (National Security Agency).

FYI: Trước khi Simon phát minh ra các mô hình phá mã mật thư, NSA đã không thể giải được các thông điệp khó hiểu của Liên Xô trong hơn một thập kỷ.

Năm 1976, ông thắng Oswald Veblen Prize - giải thưởng danh giá nhất về lĩnh vực hình học của Hiệp hội Toán học Mỹ.

… đến mất trắng khi khởi nghiệp, rồi lại xây dựng cơ ngơi đồ sộ

Vào năm 1958, vị tỷ phú người Do Thái này bắt đầu hứng thú với lĩnh vực đầu tư chứng khoán. Vì vậy, ông đã dùng tiền mừng cưới là khoảng 5,000 USD để mua chứng khoán.

Tuy nhiên, Jim Simons mất trắng khoản tiền này chỉ trong phút chốc.

Sau lần thua lỗ đó, tỷ phú Do Thái tự nhận ra những bài học đáng giá cho chính mình. Ông bắt đầu suy nghĩ cẩn thận về đường đi nước bước, nghiên cứu ứng dụng các thuật toán vào thị trường này.

Ban đầu, Jim Simons cùng những người bạn thân thiết tập hợp và kinh doanh sơn bóng để có vốn làm ăn. Sau 7 năm kinh doanh và tiết kiệm vốn liếng, ông thành lập được quỹ đầu cơ mang tên Monemetrics - tiền thân của Renaissance Technologies.

Với lợi thế về toán học, Jim Simons đã áp dụng toán vào quỹ đầu cơ của mình để phân tích dữ liệu, sau đó tính toán để dự báo xu hướng trong tương lai.

Quỹ Medallion là “cỗ máy kiếm tiền” vĩ đại nhất lịch sử tài chính như thế nào?

• Medallion được quản lý bởi Renaissance Technologies - công ty mẹ do Jim Simons thành lập.

• Nếu bạn bỏ 100 USD vào quỹ Medallion vào năm 1988 thì ngày nay số tiền đó sẽ lên tới hơn 400 triệu USD.

• Trong khi, nếu đầu tư 100 USD vào S&P 500 năm 1988, nhà đầu tư sẽ chỉ thu được 2,000 USD vào năm 2022.

• Quỹ Medallion của Jim Simons đã có mức lợi nhuận khổng lồ, lên tới 66%/năm trong suốt 30 năm.

  • Để so sánh: lợi nhuận đầu tư của Warren Buffet là khoảng 20%/năm.

  • Nhiều quỹ thậm chí còn không thể đạt được tới con số đó trong suốt vòng đời.

• Ngay cả trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, Medallion vẫn kiếm được lợi nhuận ròng là 82.38%.

  

• Họ kiếm được nhiều tiền cho các nhà đầu tư tới mức phí quản lý quỹ lên tới 44%, trong khi mức trung bình của ngành chỉ là 20%.

• Quỹ Medallion đã sử dụng các phép toán cho phần lớn các giao dịch của mình, không đi theo số đông trên thị trường. Nó chiến thắng bằng cách tìm ra “trật tự trong sự hỗn loạn”.

• Không ai biết làm thế nào quỹ có thể kiếm được nhiều tiền như vậy và thuật toán của họ là một trong những bí mật được giữ kín nhất thế giới.

• Medallion bí mật và độc quyền thuật toán của mình đến mức đã không nhận thêm nhà đầu tư mới vào năm 1993.

  • Điều này được giải thích là do quỹ phát triển quá lớn và nhanh tới mức có thể nuốt chửng Phố Wall với tốc độ đó. Vậy nên họ phải ngừng nhận thêm các nhà đầu tư mới, nếu không quỹ sẽ trở nên quá lớn và mọi giao dịch sẽ đều có tác động lên thị trường.

Những người nào đang đứng sau quỹ đầu tư mạnh nhất thế giới Medallion?

Ngạc nhiên thay, đằng sau lợi nhuận khổng lồ của Medallion là những nhà khoa học giỏi nhất thế giới, chứ không phải trader hay nhà kinh tế.

• Đầu tiên, phải kể đến người sáng lập. Jim Simons là nhà quản lý hedge fund số 1 trong lịch sử.

• Những nhân viên đầu tiên của Simon đến từ các mối quan hệ của ông tại Viện Phân tích Quốc phòng (IDA) và Cục An ninh Quốc gia (NSA).

  • Đội ngũ của quỹ rất kín tiếng và có rất ít thông tin về nhóm nhỏ các nhà khoa học này. Tuy nhiên, có một điều chúng ta biết rằng khối tài sản khổng lồ của họ thậm chí còn lớn hơn GDP của nhiều quốc gia.

Những nhà toán học nổi tiếng đứng sau Medallion có thể kể đến như:

1. Leonard Baum: Nổi tiếng nhất với thuật toán Baum–Welch & chuỗi Baum–Sweet.

2. James Axe: Có những đóng góp mang tính đột phá trong lý thuyết đại số và toán học sử dụng lý thuyết mô hình.

Đội ngũ cấp cao của Renaissance bao gồm những tinh hoa trong giới khoa học, và họ cũng được yêu cầu ký vào biên bản giữ bí mật thông tin nội bộ một cách tuyệt đối.

FYI: Năm 2017, Simons đã yêu cầu Robert Mercer (khi đó là co-CEO) từ chức.

• Lý do vì Simons là một nhà dân chủ, và Mercer đã chi 25 triệu USD kiếm được từ Renaissance — đóng góp cho đảng Cộng hòa trong chiến dịch tranh cử năm 2016 để ủng hộ Trump.

• Cùng năm đó, Simons đã quyên góp tổng cộng 26 triệu USD cho cuộc bầu cử, trong đó 16 triệu USD để ủng hộ Hillary Clinton.

Jim Simons và đồng nghiệp đã thay đổi thị trường như thế nào?

Simons đã cách mạng hóa thị trường chứng khoán bằng việc ứng dụng các mô hình dự đoán toán học vào lĩnh vực tài chính.

• Ngày nay, lý thuyết dự đoán (predictive theory) là xương sống của AI và học máy (machine learning). Hầu hết các công ty trading đều sử dụng AI được xây dựng trên lý thuyết này.

Đội ngũ của Simons đã xây dựng một cơ sở dữ liệu khổng lồ về hành vi định giá (pricing behaviour) trên thị trường chứng khoán, kể từ Thế chiến thứ 2.

• Đây là một điều không hề dễ dàng vào những năm 1980, khi dữ liệu vẫn chưa được lưu trữ và sắp xếp nhiều trên máy tính sắp xếp.

Simons và các đồng nghiệp đã mua hàng trăm cuốn sách từ Ngân hàng Thế giới (nơi duy nhất hồi đó có dữ liệu tài chính mà họ cần) và đưa dữ liệu vào máy tính theo cách thủ công.

Họ là người đầu tiên tạo được cơ sở dữ liệu về giá trên máy tính vào thời điểm đó.

• Điều này cho phép họ tiếp cận với giá thị trường trực tiếp mà không một hedge fund nào làm được.

Sự đột phá diễn ra sau đó: Họ đã áp dụng mô hình dự đoán theo toán học của Baum vào đống dữ liệu khổng lồ trong máy tính của họ.

• Họ có thể dự đoán ngay cả những biến động mạnh mẽ nhất của thị trường.

Một số nguyên tắc Medallion luôn tuân theo:

1. Xác định các quy luật khác thường

2. Càng có nhiều dữ liệu càng tốt

3. Tập trung vào dự đoán ,chứ không phải lời giải thích.

Động thái của họ kiểm soát thị trường. Những nước đi của họ trông có vẻ hỗn loạn và quá liều lĩnh, song chúng đều được tính toán cẩn thận bởi các siêu máy tính, được hỗ trợ bởi những mã code rất phức tạp.

• Tỷ lệ thành công của họ là khoảng 50% và quỹ đã giao dịch hàng triệu đô la trong thời gian rất ngắn.

Cho đến nay, chưa có ai giải mã thành công chiến lược của họ. Tuy nhiên, người ta biết rằng mã nguồn của quỹ bao gồm vài triệu dòng, hoạt động hòa hợp với nhau. Chúng không đi theo bất kỳ xu hướng nào trên thị trường và trông như rất 'ngẫu nhiên'.

Tạm kết

Thành công đến từ quỹ đầu cơ khiến Jim Simons được mệnh danh là tỷ phú thông minh nhất thế giới (theo Forbes bình chọn).

Tính tới tháng 3 năm 2023, khối tài sản mà vị tỷ phú này đang nắm trong tay lên tới hơn 28 tỷ USD và đứng thứ 51 thế giới về độ giàu có. Bên cạnh việc làm giàu và hết mình cống hiến cho lĩnh vực kinh doanh, ông còn chăm chỉ hoạt động thiện nguyện. Ông hướng tới giá trị cộng đồng và luôn trân trọng những gì mình đang có, kể cả những vấp ngã thời đầu kinh doanh.

Từ 1 người thầy toán học, Jim Simons áp dụng toán học vào công việc kinh doanh và phát triển vượt bậc. Trong lĩnh vực chứng khoán, Jim Simons được coi là bậc thầy người người ngưỡng mộ.